Kaszubskie lasy - idealne na rodzinny spacer wśród natury

Lasy na Kaszubach, a uściślając na Pojezierzu Kaszubskim i w sąsiednich regionach, to niezwykle urokliwe miejsca. O każdej porze roku są doskonałym wyborem na rodzinne lub samotne spacery. Zwłaszcza teraz, w okresie obaw o zarażenie się koronawirusem właśnie lasy wydają się być doskonałą alternatywą na spędzanie wolnego czasu i aktywną rekreację. To odskocznia od wielkomiejskiego zgiełku oferująca ciszę, spokój i fantastyczne widoki. Spośród wielu szlaków pieszych, rowerowych, nordic walking, a nawet konnych, każdy znajdzie tu coś odpowiedniego dla siebie. Na relaks wśród przyrody nie ma nic lepszego.

  

Tajemnice lasów

Dla miłośników przyrody lasy to przede wszystkim fauna i flora. Oczywiście ani jednego, ani drugiego w kaszubskich lasach nie brakuje. Ogromne bogactwo gatunków tak i roślin jak i zwierząt zadowolą wszystkich spragnionych natury. Obserwacje i poszukiwanie ptaków, tropienie wiewiórek,  czy też podziwianie stad saren pasących się w oddali zapewnia niezapomniane przeżycia. Liczne śródleśne jeziora, kręte rzeki, torfowiska, polany i rezerwaty urozmaicają leśne wędrówki. Wśród zróżnicowanych, głównie mieszanych, bukowych i iglastych drzewostanów nie brak pomników przyrody.
O jednym z najbardziej znanych w tej części kraju, możecie poczytać tutaj: Dąb Świętopełk - najstarszy pomnik przyrody na Pomorzu.

Eksploratorzy i fani historii również nie powinni narzekać. Lasy są bowiem pełne niesamowitych ciekawostek. Na Kaszubach warto poszukać pozostałości po liniach kolejowych, nieczynnych stacji, opuszczonych budowli, a nawet cmentarzy.
Jeden z ciekawszych skrywa tajemniczą historię niemieckich leśników pochowanych na Bukowej Górze: Ewangelicki Cmentarz Leśników na Bukowej Górze nad Pysznem.

Sporo tu też głazów narzutowych, kamieni granicznych, grot i bunkrów. Dzięki punktom widokowym można podziwiać malownicze krajobrazy, a wyznaczone szlaki sprawią, że kaszubski las stanie się doskonałym miejscem na rodzinne spacery, wypady rowerowe lub spacerowanie z kijkami.

  

 

Dary lasu

Jesienią las jest przepełniony również innymi, nie mniej ważnymi wspaniałościami. Oferuje nie tylko urokliwe widoki drzew oprószonych zdzawobrązowymi, żółtymi i czerwonymi liśćmi. Grzyby, jagody, borówki, poziomki, leśne jeżyny i maliny - to cudowne dary lasu, które spotkamy tu niemal na każdym kroku. To właśnie obfitości runa leśnego będą idealne dla łasuchów i miłośników - zwłaszcza regionalnej - kuchni. Zbierać je można, ale oczywiście poza obszarami chronionymi, parkami narodowymi i rezerwatami, szanując rzecz jasna wszystko co napotkamy na swojej drodze.  Pamiętając również o tym, by nie niszczyć grzybów niejadalnych ani nie rozkopywać ściółki. Samo grzybobranie zresztą może okazać się fantastyczną przygodą nie tylko dla najmłodszych, ucząc spostrzegawczości oraz cierpliwości.

  

 

O czym trzeba pamiętać?

Wybierając się do lasu, czy to na rodzinny spacer, przejażdżkę rowerem czy zbieranie jagód, pamiętać trzeba o kilku podstawowych zasadach. W formie prostej i pozornie oczywistej listy, opisała to Pani Anna Niemiec w swoim artykule Leśny Savoir Vivre.

W LESIE ZABRANIA SIĘ:
Ruchu pojazdów poza drogami publicznymi.
Parkowania i biwakowania poza miejscami wyznaczonymi.
Zakłócania ciszy.
Rozniecania ognia i palenia tytoniu.
Puszczania psów luzem.
Płoszenia, ścigania, chwytania i zabijania zwierząt.
Zaśmiecania i zanieczyszczania gleby i wód.
Rozkopywania gruntu i rozgarniania ściółki.
Niszczenia drzew, krzewów i innych roślin.
Niszczenia urządzeń i obiektów turystycznych oraz tablic i znaków informacyjnych.

Są to w zasadzie podstawowe przepisy wynikające również wprost z obowiązujących przepisów. Poza nimi są też pozytywne wzorce zachowań i zdrowy rozsądek, o czym przypomina Pan Jarosław Pawlikowski z Nadleśnictwa Kartuzy:

(...) bardzo ważnym jest okres suszy podczas, którego niezależnie czy mamy formalny zakaz wejścia do lasu czy nie to trzeba być wyjątkowo czujnym. W takim przypadku nawet iskra może zaprószyć ogień, dlatego oprócz słuchania  formalnych zakazów ważny jest rozsądek. Dodatkowo należy wspomnieć o rezerwatach przyrody gdzie można poruszać się tylko po szlakach udostępnionych! Najczęściej takie udostępnienie dotyczy tylko ruchu pieszego lub rowerowego. Jeżeli takich udostępnionych formalnie szlaków nie ma to niestety nie można zakłócać spokoju przyrody w rezerwacie. J. Pawlikowski, Nadleśnictwo Kartuzy

Poza rezerwatami i parkami narodowymi, obszarami chronionymi w lesie są uprawy leśne i młodniki do 4 m wysokości oraz miejsca ostoi zwierzyny.

O tym, że lasy to doskonałe miejsce dla każdego spragnionego natury przekonują również sami leśnicy. Doskonale zresztą mówią o tym tablice informacyjne umieszczane zarówno przy wejściach do lasu, na leśnych parkingach jak i w internecie na stronie Lasów Państwowych. O prawidłowym zachowaniu się w lesie opowiada jedna z nich:

Źródło: https://www.poznan.lasy.gov.pl/lesny-savoir-vivre.-koniecznie-przeczytaj-zanim-wyruszysz-#

Podczas leśnych eksploracji, poza dbaniem o przyrodę, powinniśmy przede wszystkim zadbać również o swoje własne bezpieczeństwo. Prawidłowy ubiór i wygodne buty to oczywiście podstawa, niemniej dobrze mieć również przy sobie kilka niezbędnych przedmiotów, które przydadzą się na wypadek ewentualnego zagubienia lub innego nieprzewidzianego wydarzenia. Również i na ten temat Lasy Państwowe przygotowały ciekawą infografikę:

Źródło: https://www.poznan.lasy.gov.pl/lesny-savoir-vivre.-koniecznie-przeczytaj-zanim-wyruszysz-#

Bezpieczeństwo to też unikanie miejsc, w których poruszanie się jest utrudnione i w których łatwo o wypadek. W niektórych częściach lasów napotkać możemy na mokradła lub torfowiska. Takie zabagnione obszary mogą okazać się niebezpieczne zwłaszcza dla małych dzieci i osób starszych, które po nieopatrznym wejściu w nie, mogą mieć trudność z samodzielnym wydostaniem się. Uważać trzeba też na częściowo powalone lub nadłamane drzewa i lepiej w ich pobliżu nie przechodzić. Nie powinno się również wchodzić na ambony służące do obserwacji zwierzyny. Dobrze też zrezygnować ze stromych podejść i głębokich jarów, zwłaszcza jeśli nie mamy odpowiedniego obuwia. 

Niebezpieczne sytuacje w lesie może sprowokować też niekorzystna pogoda, np. burza lub gradobicie. Podczas burzy, zwłaszcza takiej z piorunami, należy unikać samotnych drzew lub ich skupisk rosnących na polanach oraz wysokich pagórków i wyraźnych przewyższeń terenu. Teoretycznie im znajdziemy się niżej, tym powinno być bezpieczniej. 

Zwierzęta żyjące w kaszubskich lasach najczęściej nie stanowią bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia ludzi. Niemniej, w niektórych regionach napotkać można wilki - zwykle stronią one od ludzi, jednak zawsze trzeba mieć się na baczności i w przypadku napotkania jakiegoś osobnika najlepiej się wycofać. Podobna zasada dotyczy też dzików, ponieważ np. locha z młodymi mogłaby w obronie swojego potomstwa okazać się bardzo niebezpieczna taranując potencjalnego intruza z ogromną szybkością. 

W przypadku napotkania osamotnionego i zbyt blisko podchodzącego do ludzi zwierzaka - zwłaszcza takiego, który ewidentnie nie boi się naszej obecności, np. lisa - również lepiej zachować spory dystans. Pamiętać bowiem trzeba, że wiele dzikich stworzeń może być zarażonych wścieklizną. 

Niewiele jest w polskich lasach gatunków zwierząt, które są faktycznie realnym zagrożeniem dla człowieka. Większość z nich najczęściej i tak ucieknie prędzej niż sami zdążymy się zorientować o ich obecności, a np. przed ukąszeniem żmii ochronią nas wysokie buty. Niemniej np. kleszcze są nie dość, że stosunkowo niebezpieczne, to jeszcze lgną do każdego zwierzęcia, w tym i człowieka, jako potencjalnego żywiciela. Przed wycieczką dobrze zatem posmarować się środkiem odstraszającym kleszcze i inne owady. Jeżeli chce się unikać środków chemicznych, to można zastosować naturalną alternatywę. Roztarty piołun lub bylica pospolita może okazać się równie skuteczna. Wystarczy posmarować nimi odkryte części ciała i nogawki spodni. Gdyby jednak okazało się, że po wycieczce do lasu odnajdziemy na ciele kleszcza, to pod żadnym pozorem nie wolno go niczym smarować ani rozgniatać. Najbezpieczniej jest go uchwycić tuż przy skórze pęsetą lub w ostateczności paznokciami i delikatnie wyciągnąć. Zwrócić należy uwagę na to czy wyszedł ze skóry cały, razem z głową i odnóżami. Gdyby okazało się jednak, że nie udało się go wyciągnąć w całości, miejsce po ugryzieniu stałoby się gorące, albo pojawiłby się tzw. rumień, to koniecznie trzeba zasięgnąć pomocy lekarskiej. 

Kleszcze to nie jedyne owady, na które trzeba szczególnie uważać. W lasach można napotkać dzikie pszczoły lub osy, które potrafią swoje gniazda budować również na ziemi, w ściółce - pamiętajmy o tym zbierając i sięgając po grzyby lub jagody. Natomiast gdy wiemy, że jesteśmy uczuleni na jad owadów to koniecznie zabierajmy ze sobą do lasu strzykawkę z adrenaliną. 

Pamiętać trzeba również o tym, by młodych, pozornie bezbronnych zwierząt (w tym ptaków) nigdy nie dotykać i nie zabierać ze sobą z lasu. To normalna praktyka, że rodzice zostawiają swoje młode np. na czas zdobywania pożywienia, a później do niego wracają aby je nakarmić. Obecność człowieka może jednak je wystraszyć i spowodować porzucenie potomstwa. Oczywiście zasada ta nie dotyczy osobników rannych lub chorych, którym należy pomóc i bezwzględnie zawiadomić ośrodek rehabilitacji dzikich zwierząt lub najbliższe leśnictwo. 

Znając te kilka niezbyt skomplikowanych zasad i będąc uzbrojonym w chęci na eksplorowanie natury nie pozostaje nic innego jak po prostu wybrać się do lasu. Darz Bór.