Zwiedzamy Riwierę Turecką - Antalya
Antalya jest malowniczo położonym nad Morzem Śródziemnym miastem i znajduje się na granicy historycznych krain: Licji na zachodzie i Pamfilii na wschodzie. Ta ponad milionowa metropolia Riwiery Tureckiej zachwyca bliskością gór Taurus oraz Parków Narodowych, które obejmują dobrze zachowane tereny naturalne, w tym wodospady. Miasto może się poszczycić bogatą historią, która ciągnie się od epoki kamienia, po współczesność. Tereny te były pod wpływami Cesarstwa Rzymskiego, Bizantyjskiego, Seldżuków, Włochów, aby ostatecznie przejść pod panowanie Imperium Osmańskiego, z którego proklamowano dzisiejszą Republikę Turecką. Również pod względem religijnym zarówno Antalya jak i tereny całej Turcji przeszły niemal całkowitą metamorfozę. Od kraju pogańskiego, następnie chrześcijańskiego, przeszło pod panowanie muzułmańskie, by ostatecznie stać się świeckim. Ten tak bogaty rodowód wypisał się bardzo wyraźnie na ulicach miasta, w którym odnaleźć można pozostałości i zabytki z każdej z wymienionych kultur i okresów.
Historyczna część miasta Kaleiçi
Najstarszą częścią miasta jest położona nad zabytkowym portem dzielnica Kaleiçi. Jest to obszar położony w samym centrum Antalyi, otoczony murami i sąsiadujący z morzem - w czasach antycznych to właśnie ten teren zajmowało miasto Attaleia - dzisiejsza Antalya. Wąskie uliczki, stare budynki z drewna i kamienia, gęsta zabudowa, to wszystko sprawia wrażenie jakbyśmy przenieśli się w czasie. Budynki różnią się między sobą w zależności od przeznaczenia i klasy ekonomicznej mieszkańców jakich reprezentują. Niemniej prawie wszystkie mają od ulicy mniej lub bardziej zdobną fasadę i ogród od strony dziedzińca. Zresztą to z jego poziomu właśnie zwykle wchodziło się do widnych pokoi gościnnych i sypialni, czyli pomieszczeń zlokalizowanych na parterze. Natomiast do tych na piętrze tradycyjnie dostawano się klatką schodową, do której wejście znajdowało się od strony ulicy. Fasada uliczna charakteryzowała się małą ilością okien na parterze - tu lokowano pomieszczenia usługowe, magazyny i warsztaty. Na jednym z wyższych pięter znajdował się zwykle wykusz, który służył do obserwacji osób wchodzących. Chodziło o to, aby mężczyznom chcącym wejść do środka drzwi otwierali mężczyźni, a kobietom kobiety.
Dzisiejsze Kaleiçi to centrum życia turystycznego. Bardzo dużo tu lokalnych restauracji, sklepów z pamiątkami i antykami, a nawet hosteli.
Dzisiejsze Kaleiçi to centrum życia turystycznego. Bardzo dużo tu lokalnych restauracji, sklepów z pamiątkami i antykami, a nawet hosteli.
Brama Hadriana
Brama Hadriana zwana Potrójną Bramą lub Marmurowymi Drzwiami (Üçkapılar) to budowla wzniesiona na cześć rzymskiego cesarza Hadriana wizytującego Antalyę w 130 r. n. e., która znajduje się przy bulwarze Atatürka. Ma ona wygląd typowego łuku triumfalnego składającego się z trzech identycznych łuków. Zgodnie z legendą to pod nimi przeszła królowa Saby, aby odpocząć w pałacu Aspendos w drodze na spotkanie z królem Salomonem. Biorąc jednak pod uwagę, że wydarzenie to musiało mieć miejsce w X w. p.n.e. (czyli ponad 1000 lat przed wzniesieniem budowli) to zdecydowanie nie mogło mieć związku z Bramą Hadriana.
Brama Hadriana to stosunkowo "świeży" zabytek, gdyż odkryta została dla świata zachodniego dopiero w 1817 roku przez irlandzko-brytyjskiego hydrografa Francisa Beauforta. Dzisiejszy jej wygląd to wysiłek prac restauracyjnych i konserwatorskich jakie miały miejsce w latach 50-tych XX wieku. Wówczas dokonano odsłonięcia tej budowli, która uznawana jest za najpiękniejszą bramę Pamfilii - historycznej krainy w Azji Mniejszej, w której obszarze znajdowała się również dzisiejsza Antalya. Prawdopodobnie brama tak długo pozostawała nieznana dla świata, gdyż jej zewnętrzna fasada była otoczona murami miejskimi, które zresztą jak widać dość skutecznie uchroniły ją przed całkowitym zniszczeniem. Prowadząc prace archeologiczne u stóp bramy odnaleziono kilkanaście liter z brązu, które były prawdopodobnie częścią inskrypcji na cześć Hadriana. Aktualnie litery te podzielono pomiędzy najważniejszymi muzeami znajdującymi się na całym świecie.
To monumentalne przejście wkomponowano w mury obronne miasta czyniąc je głównym wejściem na tereny Antalyi. Po obu jego stronach wzniesiono masywne, prostokątne wieże. Sama brama składa się z dwóch kolumnadowych fasad z czterema słupami każda i trzech łuków. Ma wysokość około 8 metrów, a w świetle łuków nieco ponad 6 metrów. Do dzisiaj zachowało się jedno (dolne) piętro bramy. Za wyjątkiem smukłych kolumn w stylu kompozytowym (połączenie stylu korynckiego i jońskiego) wykonanych z granitu, bramę w całości wzniesiono z białego marmuru. Sklepienia kolebkowe wszystkich łuków ozdobiono kasetonami wypełnionymi motywami roślinnymi i rozetami. Wsporniki nad kolumnami i gzymsy bramy wypełniają bogato zdobione fryzy i wizerunki lwów. Podobno niegdyś przy wejściach ustawione były posągi cesarza i jego rodziny, jednak dzisiaj nie ma już po nich najmniejszego śladu. Bezpośrednio pod bramą dla zwiedzających przygotowano interesującą ciekawostkę w postaci oryginalnego chodnika z czasów rzymskich pod przezroczystą nawierzchnią z pleksi.
Wieże po obu bokach bramy zostały zbudowane niezależnie od niej w różnych okresach. Wieża Południowa zwana wieżą Julii Sancty pochodzi z czasów rzymskich podobnie jak dolna część Wieży Północnej, której górną część przebudowano na początku XIII wieku.
Brama Hadriana to stosunkowo "świeży" zabytek, gdyż odkryta została dla świata zachodniego dopiero w 1817 roku przez irlandzko-brytyjskiego hydrografa Francisa Beauforta. Dzisiejszy jej wygląd to wysiłek prac restauracyjnych i konserwatorskich jakie miały miejsce w latach 50-tych XX wieku. Wówczas dokonano odsłonięcia tej budowli, która uznawana jest za najpiękniejszą bramę Pamfilii - historycznej krainy w Azji Mniejszej, w której obszarze znajdowała się również dzisiejsza Antalya. Prawdopodobnie brama tak długo pozostawała nieznana dla świata, gdyż jej zewnętrzna fasada była otoczona murami miejskimi, które zresztą jak widać dość skutecznie uchroniły ją przed całkowitym zniszczeniem. Prowadząc prace archeologiczne u stóp bramy odnaleziono kilkanaście liter z brązu, które były prawdopodobnie częścią inskrypcji na cześć Hadriana. Aktualnie litery te podzielono pomiędzy najważniejszymi muzeami znajdującymi się na całym świecie.
To monumentalne przejście wkomponowano w mury obronne miasta czyniąc je głównym wejściem na tereny Antalyi. Po obu jego stronach wzniesiono masywne, prostokątne wieże. Sama brama składa się z dwóch kolumnadowych fasad z czterema słupami każda i trzech łuków. Ma wysokość około 8 metrów, a w świetle łuków nieco ponad 6 metrów. Do dzisiaj zachowało się jedno (dolne) piętro bramy. Za wyjątkiem smukłych kolumn w stylu kompozytowym (połączenie stylu korynckiego i jońskiego) wykonanych z granitu, bramę w całości wzniesiono z białego marmuru. Sklepienia kolebkowe wszystkich łuków ozdobiono kasetonami wypełnionymi motywami roślinnymi i rozetami. Wsporniki nad kolumnami i gzymsy bramy wypełniają bogato zdobione fryzy i wizerunki lwów. Podobno niegdyś przy wejściach ustawione były posągi cesarza i jego rodziny, jednak dzisiaj nie ma już po nich najmniejszego śladu. Bezpośrednio pod bramą dla zwiedzających przygotowano interesującą ciekawostkę w postaci oryginalnego chodnika z czasów rzymskich pod przezroczystą nawierzchnią z pleksi.
Mury obronne
Mury miejskie Antalyi wzniesiono jako budowle obronne w okresie hellenistycznym. Otaczały one wówczas bardzo szczelnie najstarszą obecnie dzielnicę Kaleiçi, która wyznaczała ówczesne granice miasta Attaleia. W czasach rzymskich mury zostały po raz pierwszy wyremontowane i ozdobione licznymi wieżami oraz bramami, z których najwspanialszą była zachowana do naszych czasów Brama Hadriana. Mury były wielokrotnie naprawiane, remontowane i umacniane. Gdy Antalya przeszła na krótko pod panowanie króla Cypru ten ozdobił mury obronne rzeźbionymi w kamieniu herbami - na wzór Zamku Świętego Piotra w Bodrum. Pod panowaniem Imperium Osmańskiego mury poddawano również kolejnym przebudowom. Jeszcze do połowy XX wieku były one zresztą całkiem dobrze zachowane, a nieco wcześniej, w XIX wieku, za czasów Karola Lanckorońskiego - pierwszego badacza Pyrgii i Pamfilii, posiadały aż 54 wieże i długie odcinki murów w bardzo dobrym stanie. Dopiero okres stosunkowo współczesny doprowadził do zniszczenia tego cennego zabytku. Przyczynił się do tego zarówno brak zabiegów konserwatorskich jak i celowe rozbieranie fragmentów murów, które były przeszkodą w rozbudowie mocno rozwijającego się miasta.
Dzisiaj te imponujące fortyfikacje zostały ogołocone do liczby zaledwie siedmiu wież i kilku odcinków murów niewielkiej długości. Te najlepiej zachowane i najdłuższe ciągną się wzdłuż bulwaru Atatürka w pobliżu Bramy Hadriana. Najokazalszą wieżą jest Wieża Hıdırlık, stojąca nad morzem, w punkcie, gdzie zabytkowa dzielnica Kaleiçi sąsiaduje z dużym parkiem Karaalioğlu.
Dzisiaj te imponujące fortyfikacje zostały ogołocone do liczby zaledwie siedmiu wież i kilku odcinków murów niewielkiej długości. Te najlepiej zachowane i najdłuższe ciągną się wzdłuż bulwaru Atatürka w pobliżu Bramy Hadriana. Najokazalszą wieżą jest Wieża Hıdırlık, stojąca nad morzem, w punkcie, gdzie zabytkowa dzielnica Kaleiçi sąsiaduje z dużym parkiem Karaalioğlu.
Kompleks Minaretu Yivli
Minaret Yivli zwany minaretem Żłobkowanym to pozostałość po meczecie z 1230 roku, który został zniszczony w XIV wieku. Dzisiaj stanowi on punkt orientacyjny dla miejscowych i turystów, gdyż dzięki swojej wysokości imponujących 38 metrów jest doskonale widoczny niemal z każdego miejsca w mieście.
Wieża minaretu została wzniesiona na kwadratowej, kamiennej podstawie. Filar główny składa się z ośmiu mniejszych części ustawionych w taki sposób, aby tworzyły żłobkowany trzon. Zbudowany jest on z cegieł i turkusowych płytek ceramicznych. Aby dostać się na sam szczyt trzeba pokonać 90-cio stopniowe schody.
Minaret Yivli to również główna budowla całego kompleksu, na który poza minaretem (Yivli Minare) składają się meczet (Yivli Camii), Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi, Selçuklu Medresesi, Mevlevihane, Zincirkıran Türbesi i Nigar Hatun Türbesi.
Budynek meczetu stojący tuż obok minaretu to odbudowana budowla z 1373 roku. Mający 6 kopuł w formie półkul uznawany jest za najstarszą budowlę wielkokopułową w Anatolii. Obecnie znajduje się w nim Muzeum Etnograficzne w Antalyi. Nieopodal zobaczyć można ruiny madras, czyli teologicznych szkół muzułmańskich z okresu Seldżuków - Gıyaseddin Keyhüsrev Madrasa i Selçuklu Madrasa, a niewiele dalej Mevlevihane. Budynek zbudowany przez Alaeddina Keykubata w 1225 roku dziś wykorzystywany jako galeria sztuki mógł pełnić rolę budynku przypałacowego jako dawny dom derwiszy w okresie Seldżuków.
Całości kompleksu dopełniają dwa mauzolea. Nigar Hatun Türbesi to bardzo prosty i zbudowany na planie sześciokąta grobowiec z 1502. Natomiast Zincirkıran Türbesi, zwane Mauzoleum Mehmeta Beya jest nieco bardziej okazałe i rzucające się w oczy. Zbudowane zostało w 1377 roku przez Mübarizeddina Mehmeta Beya dla niego oraz jego syna Ali. Ośmiokątny korpus mauzoleum jest zwieńczony kopułą w kształcie ośmiokątnego stożka, a wewnątrz grobu znajdują się sarkofagi Mübarizeddina Mehmeta Beya, jego syna Ali i Mustafy Dede Efendiego (szejka z domu Mevlevi w Antalyi).
Wspaniałą ozdobą dzielnicy Kaleiçi są oczywiście malownicze uliczki. Większość z nich to wąskie przejścia pomiędzy ciasno ulokowanymi domami lub ruinami, które pozostały po nich. Warto jest się nieco "zagubić" wśród nich i po prostu spacerować bez wyraźnego celu, delektując oczy widokami. To tutaj można odnaleźć ciekawe perełki architektoniczne takie jak piękne drzwi, nietypowe okna, wykusze lub elewacje.
Wieża minaretu została wzniesiona na kwadratowej, kamiennej podstawie. Filar główny składa się z ośmiu mniejszych części ustawionych w taki sposób, aby tworzyły żłobkowany trzon. Zbudowany jest on z cegieł i turkusowych płytek ceramicznych. Aby dostać się na sam szczyt trzeba pokonać 90-cio stopniowe schody.
Minaret Yivli to również główna budowla całego kompleksu, na który poza minaretem (Yivli Minare) składają się meczet (Yivli Camii), Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi, Selçuklu Medresesi, Mevlevihane, Zincirkıran Türbesi i Nigar Hatun Türbesi.
Budynek meczetu stojący tuż obok minaretu to odbudowana budowla z 1373 roku. Mający 6 kopuł w formie półkul uznawany jest za najstarszą budowlę wielkokopułową w Anatolii. Obecnie znajduje się w nim Muzeum Etnograficzne w Antalyi. Nieopodal zobaczyć można ruiny madras, czyli teologicznych szkół muzułmańskich z okresu Seldżuków - Gıyaseddin Keyhüsrev Madrasa i Selçuklu Madrasa, a niewiele dalej Mevlevihane. Budynek zbudowany przez Alaeddina Keykubata w 1225 roku dziś wykorzystywany jako galeria sztuki mógł pełnić rolę budynku przypałacowego jako dawny dom derwiszy w okresie Seldżuków.
Całości kompleksu dopełniają dwa mauzolea. Nigar Hatun Türbesi to bardzo prosty i zbudowany na planie sześciokąta grobowiec z 1502. Natomiast Zincirkıran Türbesi, zwane Mauzoleum Mehmeta Beya jest nieco bardziej okazałe i rzucające się w oczy. Zbudowane zostało w 1377 roku przez Mübarizeddina Mehmeta Beya dla niego oraz jego syna Ali. Ośmiokątny korpus mauzoleum jest zwieńczony kopułą w kształcie ośmiokątnego stożka, a wewnątrz grobu znajdują się sarkofagi Mübarizeddina Mehmeta Beya, jego syna Ali i Mustafy Dede Efendiego (szejka z domu Mevlevi w Antalyi).
Uliczki
Wspaniałą ozdobą dzielnicy Kaleiçi są oczywiście malownicze uliczki. Większość z nich to wąskie przejścia pomiędzy ciasno ulokowanymi domami lub ruinami, które pozostały po nich. Warto jest się nieco "zagubić" wśród nich i po prostu spacerować bez wyraźnego celu, delektując oczy widokami. To tutaj można odnaleźć ciekawe perełki architektoniczne takie jak piękne drzwi, nietypowe okna, wykusze lub elewacje.
Nieco inną, ale nie mniej urokliwą uliczką w tym obszarze jest İnönü Sokak znana jako "ulica parasolkowa". To fotogeniczne miejsce, w którym nad samą ulicą, na wysokości dachów domów zawieszono mnóstwo kolorowych parasolek.
Dla spragnionych odrobiny folkloru, kolorowych tkanin i tureckich wyrobów to też doskonałe miejsce na zrobienie zakupów. Uliczki są tutaj wprost przepełnione towarami, a przy tym większość sprzedawców nie jest aż tak bardzo nachalna w oferowaniu swoich produktów turystom (w porównaniu choćby z Belek), dzięki czemu poszukiwania są znacznie bardziej komfortowe. Ceny również są zdecydowanie bardziej atrakcyjne niż w kurortach nadmorskich takich jak Belek czy Boğazkent, które poza ekskluzywnymi hotelami i bazarami nie mają zbyt wiele innych atrakcji.
Atatürk
Jak przystało na porządne tureckie miasto tak i w Antalyi nie mogło zabraknąć pomnika ojca republiki. W reprezentacyjnym miejscu, przy początku ulicy Republiki znajduje się plac Republiki (Cumhuriyet Meydanı), którego główną ozdobą jest oczywiście wspomniany Mustafa Kemal Atatürk na koniu. Jego posągi i wizerunki widziałam w każdym odwiedzonym mieście. Jak wyglądają te w Belek, Boğazkent oraz Side można zobaczyć klikając w linki.
Przy okazji wspominania Atatürka warto też oddać Turkom to, że są narodem dumnym ze swojej historii i pochodzenia, a symbole narodowe takie jak np. flagi państwowe umieszczają wszędzie gdzie się da.
Meczety
Z uwagi na to, że przeważająca większość mieszkańców Turcji to muzułmanie, to meczety w Antalyi oczywiście nie dziwią. Kilka z nich, niemal tuż obok siebie, zobaczyć można w ścisłym centrum w obrębie dzielnicy Kaleiçi.
Jednym z takich meczetów jest Tekeli Mehmet Paşa Camii z XVI-XVII wieku. W jego architekturze wyróżniają się małe kopuły podtrzymujące niesymetrycznie ustawioną dużą kopułę główną. Do tej kamiennej budowli przylega jeden minaret. Niestety podczas mojej wizyty w 2019 roku był on w remoncie, przez co zwiedzanie jego wnętrza było niemożliwe, a nawet na zewnątrz mocno utrudnione z uwagi na ogrodzenie znajdujące się naokoło.
Ciekawym przykładem nowego budownictwa jest zlokalizowany bezpośrednio naprzeciwko Bramy Hadriana meczet Karakaş Camii zbudowany w 1991 roku na wzór istniejącego w tym miejscu zniszczonego budynku. Wystylizowany został w taki sposób, że bardzo skutecznie udaje on meczety, które mają po kilkaset lat.
Wodospad arbuzowy
Wodospad Dolny Düden (Aşağı Düden), zwany Wodospadem arbuzowym (Karpuzkaldıran Şelalesi) to ciekawa atrakcja turystyczna Antalyi. Woda spływająca ze skalistych, wysokich na 40 metrów klifów wpadająca bezpośrednio do Morza Śródziemnego tworzy interesującą panoramę miasta. Woda przepływająca przez wodospad pochodzi z elektrowni wodnej Kepez, a na pewnym odcinku płynie ona pod powierzchnią terenu i dopiero u ujścia wypływa na powierzchnię. Sam wodospad znajduje się w zasadzie w centrum miasta, przez co dzięki dogodnemu dojazdowi jest bardzo popularnym miejscem dla lokalnych oraz turystów. Za dostęp do punktu widokowego nie są pobierane opłaty.
Wodospad Düden Górny położony jest nieco dalej, bo około 12 kilometrów na północny-wschód od Antalyi i jest najwyższym wodospadem w regionie. Jego przewagą również, w stosunku do wodospadu Dolnego jest to, że położony jest w Parku Narodowym, wśród bujnej zieleni, przez co oferuje zdecydowanie więcej wytchnienia od miejskiego zgiełku.
Dla osób, które podobne nadzieje wiążą z wodospadem Dolnym to muszę uprzedzić, że pewnie się zawiodą. Dojście do punktu widokowego prowadzi przez plac zabaw i ulokowane jest niemal w centrum ruchliwego i głośnego miasta co z delektowaniem się naturą i spokojem może być trudne do pogodzenia. Sam wodospad jednak robi wrażenie, jego wysokie i zerodowane klify to wszak nie jest widok jaki ogląda się codziennie.
Wodospad Düden Górny położony jest nieco dalej, bo około 12 kilometrów na północny-wschód od Antalyi i jest najwyższym wodospadem w regionie. Jego przewagą również, w stosunku do wodospadu Dolnego jest to, że położony jest w Parku Narodowym, wśród bujnej zieleni, przez co oferuje zdecydowanie więcej wytchnienia od miejskiego zgiełku.
Dla osób, które podobne nadzieje wiążą z wodospadem Dolnym to muszę uprzedzić, że pewnie się zawiodą. Dojście do punktu widokowego prowadzi przez plac zabaw i ulokowane jest niemal w centrum ruchliwego i głośnego miasta co z delektowaniem się naturą i spokojem może być trudne do pogodzenia. Sam wodospad jednak robi wrażenie, jego wysokie i zerodowane klify to wszak nie jest widok jaki ogląda się codziennie.
Wnioski
Antalya w przeciwieństwie do Belka i Boğazkent oferuje zdecydowanie więcej atrakcji turystycznych. Poza hotelami, bazarami i plażą może zainteresować różnorodną i ciekawą architekturą oraz zabytkowymi budowlami. Sporo tu historycznych miejsc z dzielnicą Kaleiçi na czele. Nie można też zapomnieć o wodospadzie, w przypadku którego lokalizacja w centrum ponad milionowej metropolii sama w sobie stanowi interesującą atrakcję. Aby poznać lepiej to miasto i docenić wszystkie walory jakie oferuje, zdecydowanie potrzeba więcej czasu niż te kilka godzin jakie ja mogłam poświęcić na krótki spacer po Antalyi.
Komentarze
Prześlij komentarz