Symboliczny cmentarz ludzi gór na Wiktorówkach

Na Wiktorówkach, przy szlaku prowadzącym do Rusinowej Polany stoi Sanktuarium Matki Bożej Królowej Tatr. Jest też źródełko, z którego bije cudowna ponoć woda. Przy źródełku wzniesiono kamienny mur, na którym wiszą tablice. To właśnie te tablice to ów symboliczny cmentarz, miejsce pamięci ludzi gór, których śmierć, a przede wszystkim życie związane było z Tatrami. 

Obok tych, którzy zginęli tragicznie w Tatrach są również ofiary Alp czy Himalajów. Tablice wspominają zarówno tych, których miejsce ostatniego spoczynku jest gdzieś na jakimś cmentarzu, ale również takich, których ciała na wieczność pochłonęły góry. Są też tablice, które upamiętniają TOPR-owców lub taterników, którzy co prawda zmarli śmiercią naturalną, ale góry ukochali ponad wszystko.
Obecnie na dwupoziomowym murze jest 119 tablic poświęconych 138 osobom. Pierwszą płytę wmurowano tu jeszcze na starym, niskim murze z granitowych otoczaków w 1992 roku. Wspomina ona Władysława Klamerusa, zakopiańskiego artystę i niepełnosprawnego taternika. Kolejną była ta, która upamiętniła ofiary katastrofy śmigłowca "Sokół", który rozbił się w Dolinie Olczyskiej w 1994 roku. 

Historia tego miejsca pokazała, że wkrótce tablic pojawiło się więcej i zaczęły one przybywać w zawrotnym tempie. W 2010 roku umieszczono tutaj stalowy krzyż, bezprawnie zamontowany rok wcześniej na Rysach. Natomiast w 2012 roku przebudowano mocno już uszkodzony stary mur, który rozebrano i w jego miejsce wybudowano nowy, znacznie wyższy, dwupoziomowy z płyt piaskowcowych. W dolnej części została wkomponowana w niego naturalna wychodnia skały wapiennej, ze świętym źródełkiem pod niewielką kapliczką. Na niższym murze zamontowano ponownie tablice, przeniesione z muru granitowego, z wyjątkiem kilku tablic ratowników TOPR, które umieszczono na wyższym piętrze, gdzie specjalnie dla nich zostało wydzielone miejsce. W jego górnej części widnieje obecnie napis: "Dobrowolnie przyrzekam pod słowem honoru..." –  są to pierwsze słowa przyrzeczenia ratowniczego. W lewej części muru, z inicjatywy Ryszarda Gajewskiego, wkomponowany został w ścianę duży głaz granitowy, na którym umieszczane są małe tabliczki upamiętniające zmarłych przewodników wysokogórskich IVBV.

Przy niektórych tablicach wiszą karabinki z kawałkiem liny, symbolem wspinania oraz gałązki kosodrzewiny, którą tradycyjnie żegna się tych, którzy zostali na zawsze w górach.

"Pamiętam – Tęsknię – Czekam" to motto tego miejsca pamięci.

 

 

 

 

  

 

 

  

 

 

  

  

Z inicjatywy ratowników TOPR oraz o.o. dominikanów na Wiktorówkach w pierwszą niedzielę po dniu Wszystkich Świętych od 2017 roku odprawiana jest msza święta, w intencji tych którzy zginęli w Tatrach w ciągu ostatniego roku oraz za tych, których tablice znajdują się w Miejscu Pamięci. Z racji tego, że tragicznie zmarłych w górach z roku na rok przybywa, a miejsca na murze jest ile jest, to aktualnie o umieszczeniu tablic decyduje (rzecz jasna po rozpatrzeniu wniosków) powołana w 2016 roku kapituła Miejsca Pamięci, której obecnym przewodniczącym jest o. Wojciech Frączek. Z oczywistych względów bowiem wiadome jest, że nie dla każdego miejsce tu się znajdzie. 

Wizyta w tym miejscu napawa refleksją i niemal zmusza do zastanowienia się nad tym jak wiele ludzkich żyć, mniej lub bardziej niewinnych istnień, a zwłaszcza młodych osób, pochłonęły góry. Jak wielu z nich oddało górom nie tylko swoje serce ale i duszę, niosąc ratunek innym. Dlatego uważam, że zdecydowanie Wiktorówki odwiedzić warto, aby nieco pokontemplować nie tylko los tych, których tablice przymocowano do kamiennego muru, ale przede wszystkim przeanalizować czy my sami będąc w górach nie stwarzamy niepotrzebnie zagrożenia, czy zawsze jesteśmy krytyczni i ostrożni, jak bardzo ryzykujemy i czy to ryzyko jest naprawdę konieczne i warte takiej ofiary. Dobrze czasem o tym pomyśleć i mieć świadomość jak niebezpieczne góry potrafią być, by potem odpowiedzialnie i rozważnie spojrzeć na nie i móc cieszyć się z nich jeszcze bardziej. Oby kolejnych tablic, zwłaszcza tych informujących o tragediach i katastrofach było jak najmniej. Oby żadna nie była naszym lub z naszej przyczyny udziałem.