Góry Wałbrzyskie: Chełmiec (szlak ze Szczawna-Zdroju)

Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szczyt w Koronie Gór Polski

Chełmiec jest drugim co do wysokości szczytem w Górach Wałbrzyskich, które są częścią Sudetów Środkowych. Wznosząc się w okolicy Wałbrzycha jest doskonale widoczny niemal z każdego miejsca i wyraźnie dominuje w krajobrazie tego dolnośląskiego miasta. Administracyjnie jednak znajduje się w granicach Szczawna-Zdroju i to tego uzdrowiska jest najwyższym punktem. 

Na Chełmiec prowadzi kilka szlaków i dostać się na niego można niemal z każdego kierunku. Najpopularniejsza droga i jednocześnie najkrótsza prowadzi z Boguszowa-Gorców, ale są też takie z Wałbrzycha, Lubomira i Szczawna-Zdroju. Ta mająca swój start w Boguszowie-Gorcach znana jest z jedynej górniczej kalwarii, tj. Drogi Krzyżowej Trudu Górniczego.


SZLAK SZCZAWNO-ZDRÓJ - CHEŁMIEC

Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju

Ja - z racji przebywania w Szczawnie-Zdroju - wybrałam szlak prowadzący na Chełmiec właśnie z tego miasta, a właściwie jeden z dwóch dostępnych szlaków. Do dyspozycji są tu szlak czarny i niebieski. Oba mają swój start nieopodal pijalni wód mineralnych. Szlak czarny prowadzi Aleją Spacerową przez Dworzysko, zaś szlak niebieski ul. Prusa obok cmentarza. I tym ostatnim zdecydowałam się iść, głównie dlatego, że miałam w planach rzucić okiem na owy cmentarz. W trakcie wycieczki zmodyfikowałam jednak nieco swoje plany i ostatecznie całej drogi nie przeszłam szlakiem niebieskim. Ale o tym nieco później. 
Początek trasy to właściwie spacer po mieście. Droga prowadzi początkowo ul. Kościuszki, a później ul. Boczną i ul. Prusa. Na końcu tej ostatniej jest właśnie wspomniany przeze mnie wcześniej cmentarz. To też dogodne miejsce widokowe, całkiem dobrze widać stąd cel wędrówki Chełmiec, ale też Trójgarb. 
Trójgarb - widok ze szlaku na Chełmiec

Dalej szlak wyznaczony jest przez teren kościelny, obok budującej się świątyni, pod wiaduktem kolejowym i dalej ul. Baczyńskiego aż do jej ślepego zakończenia. Można uznać, że właściwy szlak na Chełmiec zaczyna się dopiero tutaj, gdyż jest to koniec trasy, którą można by sobie skrócić podjeżdżając samochodem. Na skraju lasu jest nawet niewielki parking gdzie można zostawić swój pojazd. 
Przez las aż do skrzyżowania ze szlakiem czarnym prowadzi bardzo wygodna, szeroka leśna droga. Jej charakter co prawda się zmienia - fragmentami jest ona kamienista i prowadzi wąwozem, by za chwilę zamienić się w równą drogę szutrową - niemniej zdecydowanie nie nastręcza ona żadnych trudności, jest to po prostu spacer po lesie. 
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju
szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich

Miejsce skrzyżowania szlaków jest według mnie średnio opisane i niezbyt intuicyjnie wymusza korzystanie ze skrótu, gdy do dyspozycji są wygodne leśne drogi (na poniższych zdjęciach widać skrzyżowania przy wejściu i zejściu). Szlak nie wykorzystuje żadnej z dostępnych dróg i na pewnym odcinku wygląda to tak jakby szło się "na dziko". Dopiero po wyjściu z leśnych chaszczy wraca się z powrotem na - takie ma się przynajmniej wrażenie - właściwe tory. Dalej przez kawałek trasy idzie się ścieżką wspólną dla obu tych szlaków (czarnego i niebieskiego). 
szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju

Na dalszym odcinku szlak niebieski odbija w prawo. Jeżeli ktoś jest pewien aby iść dokładnie tędy, to powinien wykazać się czujnością. Oznaczenie szlakowe w tym miejscu ponownie nie jest zbyt idealne i znów łatwo można się pomylić i pójść przez pomyłkę prosto. Tym bardziej, że z przyjemnej szutrowej drogi ma się skręcić w ledwie wydeptany szlaczek pośród lasu. Co prawda idąc prosto również dojdzie się na Chełmiec, ale wycieczka będzie dłuższa. 
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju

Niemniej, ja zdecydowałam się skręcić. Droga już od pierwszych metrów jest coraz bardziej stroma i muszę przyznać, że ostatnie fragmenty były naprawdę męczące. Trzeba jednak zaznaczyć, że podejście nie jest bardzo długie, a koniec końców skraca dość znacznie drogę na szczyt. Uważać jednak trzeba, miejscami luźna ziemia usypuje się spod nóg, a wystające korzenie są dość śliskie. Ja akurat szłam w suchej pogodzie, uważam jednak, że podczas lub tuż po deszczu przejście tędy byłoby mocno utrudnione. Warto to uwzględnić gdyby ktoś chciał iść moimi śladami. 
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju
szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju

Po pokonaniu stromizny wychodzi się znów na przyjemną, niemal płaską drogę, gdzie niebieski szlak ponownie włącza się w trasę czarnego, aby wspólnie z nim dotrzeć do kolejnego skrzyżowania. Szlak niebieski odbija ostro, tym razem w lewo i prowadzi stromo pod górę aż do samego szczytu Chełmca. No i w tym miejscu docieramy do mojej modyfikacji. Widząc bowiem ledwie migoczącą ścieżynkę pośród gęstej roślinności, stromo pnącą się w górę - która wygląda o niebo mniej zachęcająco niż to pierwsze strome podejście, które mam już za sobą - zrezygnowałam z mojego pierwotnego pomysłu przejścia całej trasy niebieskim szlakiem. Zmęczona nieco poprzednim wdrapywaniem się pod górkę wolałam nie ryzykować jakiejś niepotrzebnej kontuzji, mając przecież do dyspozycji znacznie wygodniejszą możliwość. Dlatego ostatnią część trasy postanowiłam przejść szlakiem czarnym, popularnym zwłaszcza wśród rowerzystów. Jest to ścieżka bardzo szeroka, równa i co najważniejsze wznosząca się bardzo łagodnie. Okrąża ona całe wzniesienie i wyprowadza piechurów (i nie tylko, bo rowerzystów również) na szczyt od strony południowo-zachodniej, gdzie zbocze jest najłagodniejsze. Droga na tych końcowych metrach łączy się z dwoma innymi szlakami i wspólnie kończy się na szczycie. 
Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich
szlak na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich Chełmiec w Górach Wałbrzyskich - szlak ze Szczawna-Zdroju

Dzięki temu, że podczas mojej wycieczki aura była bardzo sprzyjająca, to i widoczność była naprawdę niezła. Chmury nie przysłaniały widoków, więc pomiędzy drzewami mogłam podziwiać mniej lub bardziej odległą okolicę.
widok ze szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich widok ze szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich
widok ze szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich widoki na szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich
widoki na szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich widoki na szlaku na Chełmiec w Górach Wałbrzyskich


CHEŁMIEC

Chełmiec - Góry Wałbrzyskie, Sudety Środkowe

Chełmiec jest drugim co do wysokości szczytem Gór Wałbrzyskich. Mierzy 851 m n. p. m i ustępuje w rankingu jedynie Borowej. Niemniej, to właśnie ten szczyt zajmuje zaszczytne miejsce w Koronie Gór Polski. Niezgodność wynikła z tego, że podczas pierwotnych pomiarów okazało się, że punkt triangulacyjny znajdował się na wieży. To małe i niezamierzone raczej oszustwo, pozwoliło Chełmcowi wyprzedzić Borową. Źle zmierzoną wysokość później zmieniono, oddając tytuł najwyższego szczytu Gór Wałbrzyskich Borowej, jednak listy KGP nigdy nie poprawiono. Nie oceniam czy to dobrze czy źle, po prostu wyjaśniam. 
Niezależnie od statusu tej góry, mogę przyznać, że Chełmiec jest ciekawym szczytem i wycieczkę celem jego zdobycia jak najbardziej polecam. 
Na górze znajduje się kilka budowli, które zapewne dodają atrakcyjności temu miejscu. Jest tam budynek, w którym obecnie mieści się Radiowo-Telewizyjny Ośrodek Nadawczy (RTON), a który niegdyś służył do zagłuszania Radia Wolna Europa. Po likwidacji nadajników obiekt przez krótki czas wykorzystywany był jako schronisko turystyczne, a później ośrodek kolonijny. 
budynki na szczycie Chełmca

Jest też maszt telekomunikacyjny zbudowany w latach 70-tych i drugi, nowszy z 2012 roku. 
budynki na szczycie Chełmca - maszty telekomunikacyjne

No i jest ostatnia nowość, 45-metrowy Krzyż Milenijny, który wzniesiono tu w 2000 roku.
budynki na szczycie Chełmca - krzyż budynki na szczycie Chełmca - krzyż

Najważniejszym jednak zabudowaniem Chełmca jest oczywiście kamienna wieża widokowa o wysokości 22 metrów, która powstała z inicjatywy Wałbrzyskiego Towarzystwa Górskiego WGV (Waldenburger Gebirgsverein) - z której to wieży szczyt jest może nie tyle znany, co rozpoznawalny. Jej budowę sfinansowała w latach 1887-88 rodzina Hochbergów, dokładnie ta sama, która rezydowała w zamku Książ. I chyba właśnie przez to wieża ta ma taką, a nie inną stylistykę. Wygląda nieco jak zamkowa baszta, nieco jak ruina nawet. Gdyby komuś zależało na widokach z jej dachu to polecam wybrać się na Chełmiec w sezonie letnim w weekend. W pozostałych okresach wieża jest zamknięta i niedostępna do zwiedzania. Na samą górę prowadzą drewniane schody, początkowo wygodne, później nieco drabiniaste. Osoby mniej sprawne lub dzieci mogą wymagać pomocy przy wdrapywaniu się na dach lub przy przechodzeniu przez właz. Nie ma tu tradycyjnej platformy widokowej, jest po prostu płaski dach z którego podziwia się otaczające panoramy. Z tego powodu na samej górze nie ma wiele miejsca. Mieści się tam zaledwie kilka osób. Gąszcz anten i innych urządzeń jakie tam ulokowano utrudnia też nieco delektowanie się widokami, jednak można sobie z tym poradzić.
budynki na szczycie Chełmca - wieża widokowa budynki na szczycie Chełmca - tablica pamiątkowa na ścianie wieży

A co do widoków z wieży to szczerze je polecam. Widać stąd choćby Masyw Ślęży, Góry Sowie z Wielką i Małą Sową oraz Włodarzem, Góry Czarne z Borową i Wołowcem, Góry Kamienne z Waligórą, Góry Kaczawskie z Okolem i Folwarczną, Trójgarb, a nawet Śnieżkę i Wielki Szyszak w Karkonoszach. To też dogodne miejsce widokowe na Szczawno-Zdrój i Wałbrzych. 
Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca
Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca
Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca
Chełmiec - panorama, widoki ze szczytu Chełmca

Tuż pod szczytem jest sporo ławeczek, zadaszona wiata i miejsce na ognisko. Jak powiedział pan z obsługi wieży, najbardziej wytrwali turyści potrafią tu biesiadować nawet całą noc. To na pewno dobre miejsce na odpoczynek i piknik. 
Otoczenie masywu Chełmca i sam szczyt są objęte ochroną przyrody. Występują tu podgórskie lasy i łąki. Większość masywu pokrywa mieszany i świerkowy las regla dolnego, sporo tu też buczyny. Jest to również obszar kluczowy dla zachowania priorytetowego siedliska jaworzyn miesięcznicowych w Sudetach. Jego wierzchołek zbudowany jest z porfirów, a im bliżej podstawy tym więcej zlepieńców, piaskowców i węgla kamiennego - który niegdyś był stąd wydobywany. 
Dzięki charakterystycznemu kształtowi w formie kopuły, wyizolowaniu od innych szczytów oraz budowlach ulokowanych na szczycie, Chełmiec jest doskonale widoczny i rozpoznawalny z wielu miejsc, nawet tych odległych o dziesiątki kilometrów. 


SZLAK CHEŁMIEC - SZCZAWNO-ZDRÓJ

Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich

Od początku planowałam, aby z Chełmca zejść inną drogą niż ta, którą przyszłam. Zawsze wolę, gdy moje wycieczki mają formę pętli i gdy nie trzeba wracać po swoich śladach tą samą trasą. W przypadku tego szczytu może nie do końca mi to wyszło, niemniej kawałek pętelki można tu dostrzec. 
Oczywiście najkrótszą trasą byłoby wybranie niebieskiego szlaku i szybkie zejście w dół. Uznałam jednak, że zwłaszcza początkowe fragmenty z dwoma skrótami są na tyle strome, że nie mam ochoty nimi iść - choć gdybym zabrała ze sobą kijki trekkingowe to sądzę, że może bym się o to pokusiła. Postanowiłam jednak - podobnie jak przy wejściu tak i na zejściu - masyw Chełmca okrążyć. Początek drogi pokrywa się z końcówką trasy wejściowej. To fragment wspólny dla szlaków czarnego, niebieskiego i zielonego. Na rozdrożu gdzie czarny szlak się oddziela, wybrałam przyjemną drogę oznaczoną zielonymi i niebieskimi szlakówkami. Szłam nią jednak tylko kawałek - bo jest to trasa wiodąca w przeciwnym kierunku - doszłoby się tędy do Mniszka i dalej w kierunku Czarnego Boru.
Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich

Przy kolejnym skrzyżowaniu skręcam więc zgodnie z zielonymi oznaczeniami w lewo i schodząc szybko docieram do kolejnego skrzyżowania w pobliżu Cichawy. Tu wybieram żółty szlak prowadzący na Biały Kamień. Przy skrzyżowaniu z czarnym szlakiem nadal idę prosto. Żółty szlak porzucam dopiero przy kolejnym rozwidleniu ze szlakiem czarnym. 
Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich
Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich
Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich

Skręcając w lewo docieram do połączenia z niebieskim szlakiem i dalej już wracam do Szczawna-Zdroju dokładnie taką samą trasą jaką przybyłam. 
Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich Chełmiec - szlak na szczyt w Górach Wałbrzyskich


PODSUMOWANIE

Przyznam, że pewnie gdyby nie Korona Gór Polski to ani o Górach Wałbrzyskich, ani tym bardziej o Chełmcu nie miałabym wielkiego pojęcia. A trzeba powiedzieć, że są to góry urokliwe i warte odwiedzenia. Co oferuje Chełmiec? No nie ma co się oszukiwać, nie jest to szczyt wysokogórski i nie prowadzi na niego żadna graniowa ścieżka. Niemniej, ze szczytu, a zwłaszcza z wieży jaka się na nim znajduje, widoki są naprawdę bardzo przyjemne. Widać stąd doskonale całą okolicę - Wałbrzych, Szczawno-Zdrój, Boguszów-Gorce, ale też sąsiednie szczyty. Przy dobrej pogodzie panoramy są bardzo rozległe. A to, że widać stąd Śnieżkę, Ślężę, o Górach Sowich i Czarnych nie wspominając powinno stanowić dodatkową zachętę. 
Jeśli kiedykolwiek w Górach Wałbrzyskich pojawię się ponownie, to z chęcią odwiedzę Chełmiec znowu, tym razem jednak dla odmiany wybierając pewnie szlak z Buguszowa-Gorców, aby przejść się trasą górniczej kalwarii w całości. Podczas opisanej wycieczki "zaliczyłam" zaledwie kilka stacji. 
górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec
górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec górnicza kalwaria - Droga Krzyżowa Trudu Górniczego - Chełmiec

Szlak niebieski ze Szczawna-Zdroju - jak się okazuje (sprawdziłam to sobie później) - jest najtrudniejszym, spośród tych którymi można zdobyć szczyt. Występują tu największe przewyższenia, ścieżka jest miejscami wąska i naprawdę stroma. Po deszczu tworzy się wilgotne i śliskie błoto. Wytrwałych zachęcam. Wszak pokonywanie własnych słabości to zawsze doskonała przygoda. Tym mniej pewnym własnych możliwości lub nie chcących aż takich męczarni po drodze, polecam szlak czarny, dostosowany zarówno do przejazdu rowerem jak i zdatny do pokonania z dzieckiem w wózku. Wycieczka na Chełmiec to doskonała propozycja wycieczki dla rodzin z dziećmi, miłośników turystyki rowerowej lub biegania po lesie. Pamiętajcie jednak, że nie są to Tatry, daleko więc takiej przechadzce do górskiego trekkingu. 
To na co szczególnie trzeba zwrócić uwagę to na pewno oznaczenia. W mojej ocenie nie są one zbyt idealne. W kilku miejscach łatwo o pomylenie drogi, gdyż malowane znaki nie są ulokowane w eksponowanych miejscach. Drogowskazy z oznaczeniami słownymi mają zazwyczaj wpisane docelowy punkt (ten, w którym szlak się kończy). Nie znając więc zbytnio okolicy - wtedy gdy danym fragmentem ma się iść tylko kawałek - można mieć problem z odcyfrowaniem, czy jest to właściwy kierunek. Polecam więc mieć ze sobą mapę. Ja musiałam się nią posiłkować i kontrolować drogę, oznaczenia na trasie nie były tu wystarczające. A biorąc pod uwagę to, że nawet w przypadku tak krótkiej wycieczki napotkałam kilkadziesiąt skrzyżowań szlaków i dróg nieopisanych, to może to powodować pewne zamieszanie. 


Stopień trudności
Technicznie: łatwy, średni, trudny, bardzo trudny (średni - przy przejściu wyłącznie niebieskim szlakiem)
Kondycyjnie: spacerowy, średni, wymagający, ekstremalny (średni - przy przejściu wyłącznie niebieskim szlakiem)
Ekspozycja: brak, niewielka, średnia, znaczna 
Ułatwienia: brak, inne


OPISANE PANORAMY

Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca
Chełmiec - opisana panorama ze szczytu Chełmca


PAMIĄTKOWE PIECZĄTKI

Pieczątka z Chełmca dostępna jest w wieży lub przed wejściem do niej. Wszystko zależy od tego czy wieża jest otwarta czy zamknięta. Może się tak zdarzyć niestety, że poza sezonem pieczątka będzie schowana w budynku. Turyści donoszą o różnych przypadkach. Niemniej, stempelek jest. Podobno miało być ich nawet kilka, ale pan obsługujący wieżę tego nie potwierdził. 
Pieczątka turystyczna - Chełmiec, szczyt w Górach Wałbrzyskich

Komentarze

Copyright © Tour the World PL