Kuchnie świata: Moskole

KUCHNIE ŚWIATA: POLSKA.

Moskole to regionalne danie kuchni podhalańskiej. Dla mnie obowiązkowe podczas pobytu w polskich Tatrach. W największym uproszczeniu są to placki z gotowanych ziemniaków pieczone na gorącej blasze pieca kuchennego. Wymyślone zostały podobnie jak na przykład kopytka - z potrzeby oszczędności - aby nie marnowały się ziemniaki, które dzień wcześniej zostały z obiadu. Niegdyś były prostym jedzeniem biedoty, dziś stały się cenionym i lubianym daniem restauracyjnym.

Podstawowymi składnikami wykorzystywanymi do wyrobu moskoli są ugotowane i utłuczone ziemniaki, mąka, woda i odrobina soli. Czasami dodawane bywa jajko, drożdże, a nawet soda oczyszczona, proszek do pieczenia lub mleko albo maślanka - jednak nie są to składniki niezbędne, a przez wielu uważane wręcz za absolutnie niepotrzebne. Niegdyś zamiast mąki pszennej używano mąki owsianej lub żytniej. Dokładna receptura bywa różna nie tylko w zależności od regionu, ale nawet od rodziny. W każdym razie, niezależnie od rodzaju składników, ciasto się zagniata, formuje z niego niewielkie placki i piecze na gorącej płycie kuchennego pieca. 

To co w przygotowywaniu moskoli jest najistotniejsze, to właśnie metoda obróbki termicznej. Co prawda można moskola przygotować na patelni, jednak większość górali twierdzi, że oryginalna potrawa winna być przygotowana wprost na rozgrzanym piecu właśnie. Moskol ma się bowiem nie tyle upiec, co ładnie zrumienić i wysuszyć. To właśnie wtedy osiąga swój niepowtarzalny smak. 

Dziś moskol, obok oscypka, to najpopularniejsza przystawka podawana w podhalańskich restauracjach, a w góralskiej kuchni od lat zajmuje znaczące miejsce jako danie obiadowe. Świadczyć o tym może choćby to, że w tradycji podhalańskiej moskole podawane były jako jedna z dwunastu potraw wigilijnych.

Moskol został wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa małopolskiego w 2011 roku. 

 

Poniżej przykładowy przepis na moskole. 

Składniki:

1 kg ugotowanych ziemniaków,

2 szklanki mąki pszennej,

½ szklanki wody lub zsiadłego mleka

opcjonalnie: 1 jajko,

odrobina soli do smaku

Wykonanie: 

Ugotowane wcześniej i wystudzone ziemniaki trzeba dobrze utłuc lub przecisnąć przez praskę na gładko. Do otrzymanej masy wystarczy dodać mąkę i wodę (lub zsiadłe mleko) oraz jajko, jeżeli macie ochotę na placki właśnie z tym składnikiem. Ale zapewniam, że absolutnie nie jest ono konieczne, więc spokojnie można zrobić wersję wegańską. Teraz wszystko trzeba dokładnie wymieszać i dodać odrobinę soli do smaku. Otrzymaną mieszankę powinno dać się ładnie zagnieść na przyprószonej mąką stolnicy i wyrobić z niej sprężyste ciasto. Jeżeli przy ugniataniu masa zbytnio klei się do ręki to można dodać nieco więcej mąki. Powinniśmy osiągnąć konsystencję mniej więcej wałków z których wykraja się kopytka. 

Przed pieczeniem trzeba uformować niewielkie placki, mogą być wielkości dłoni, o grubości 1-2 cm. Ja osobiście wolę nieco chudsze, ale to wszystko zależy od indywidualnych preferencji. Jeżeli nie dysponujemy płytą na kuchennym piecu to oczywiście można pokusić się o usmażenie moskoli na patelni. Wówczas najlepsza będzie taka z powłoką zapobiegającą przywieraniu, tak aby móc je przygotować bez konieczności użycia tłuszczu. Placki wystarczy obsmażać na średnim ogniu po kilka minut z obu stron aż osiągną ładny, brązowy kolor. Skórka powinna się nieco podsuszyć, a nie podpalić, środek natomiast upiec, ale jednocześnie pozostać miękki.

Podanie:
Według mnie najsmaczniejszym, a jednocześnie najprostszym sposobem podania tego dania jest podanie moskoli z masłem czosnkowym. Nie ma nic lepszego niż gorące placuszki, na których rozpływa się niewielka ilość samodzielnie przyrządzonego domowego masła czosnkowego. Jego aromat doskonale podkreśla smak tej prostej potrawy. Moskole można też polać skwarkami, posypać bryndzą lub podać jako dodatek do sosu grzybowego, mięsnego lub serowego.