Średniowieczny zamek MONTERIGGIONI czyli włoska twierdza w Toskanii

Miejscowość Monteriggioni to w rzeczywistości zamek średniowieczny znajdujący się na wzgórzu Monte Ala. Zlokalizowany jest on pomiędzy Florencją, a Sieną i podobnie jak San Gimignano jest niemal nieskażoną przez nowoczesną architekturę pozostałością w pełni średniowiecznej zabudowy. Otoczony jest polami obsadzonymi winoroślą, winnicami oraz ogrodami. W minionych stuleciach rosły tu również liczniejsze niż teraz drzewa oliwne i pastwiska, na których lokalni rolnicy wypasali i hodowali bydło oraz trzodę chlewną. Aktualnie okoliczni mieszkańcy specjalizują się głównie w wyrobie wina oraz sztuce haftu i koronki. Miejscowość znajduje się na trasie Szlaku Turystycznego Via Francigena.

 

POWSTANIE i ARCHITEKTURA ZAMKU

Zamek Monteriggioni został zbudowany w latach 1214-1219 przez Republikę Sieny. Całą inwestycję sfinansowała szlachecka rodzina Da Staggia. Od początku swojego istnienia budowla miała typowo obronny charakter, a forteca w całości została wzniesiona z kamienia. Zamek otaczają wysokie mury z wieżami i dwiema masywnymi bramami. Owalny układ ścian jest zgodny z naturalnym ukształtowaniem wzniesienia, na którym się znajduje. Pierwotnie naokoło zamku znajdowało się 14 wież, dzisiaj jest ich 11. Te, które są obecnie niewidoczne zostały zrównane z wysokością muru, przez co stanowią jego integralną część. Pozostałe górują nad nim na wysokości 6,5 metra. 

Cały zamek otoczony jest charakterystycznymi dla tego okresu carbonariami (czyli węglarniami), które służyły do wytwarzania węgla z pozyskiwanych surowców naturalnych. Dzięki temu zamek w trakcie oblężenia był stale zaopatrzony w węgiel. Często w trakcie takich oblężeń węglarnie podpalano, czyniąc twierdzę trudniejszą do sforsowania.
Ponad murami znajdował się kiedyś drewniany chodnik biegnący wzdłuż całego obwodu. W 2005 roku niektóre części tegoż chodnika zostały zrekonstruowane i aktualnie są udostępnione dla turystów. To doskonałe miejsce do podziwiania widoków okolicy i całej fortyfikacji z góry. Wstęp oczywiście na chodnik jest płatny i nie jest to niestety opłata symboliczna. Muszę nawet przyznać, że mnie skutecznie odstraszyła.

Oglądając główną bramę przez którą można dostać się do środka zabudowy zamku nie trudno odnieść wrażenie, że funkcja obronna była główną jaką posiadała ta budowla. Historycy do dzisiaj spierają się czy przed bramą znajdował się most zwodzony, czy też nie. Niemniej nie mają jednak wątpliwości, że podnoszone kołem zamachowym drewniane wrota najprawdopodobniej były, gdyż na taki mechanizm wskazują pozostałości elementów widoczne na kamiennych ścianach.

  

KOŚCIÓŁ SANTA MARIA ASSUNTA

Kościół Santa Maria Assunta został zbudowany w roku rozpoczęcia budowy zamku Monteriggioni, tj. w roku 1213. Jego architektura jest utrzymana w stylu romańsko-gotyckim. Aż do XIV wieku był on wykorzystywany w celach zarówno religijnych jak i cywilnych. 

Świątynia składa się z budynku głównego o prostokątnym układzie z jedną nawą główną, przylegającego ośmiokątnego baptysterium oraz wieży z dzwonnicą. Fasada jest stosunkowo prosta, wykonana w całości z trawertynu o złotym odcieniu, który w promieniach toskańskiego słońca lekko połyskuje. Nad drzwiami, które stanowią główne wejście do kościoła umieszczono owalne okno - rozetę, które otoczone jest elementami ceglanymi. W ścianach bocznych umieszczone są wąskie, pojedyncze okienka. Dzwonnica została odbudowana ze średniowiecznego materiału w XVIII wieku, natomiast dzwon jaki się w niej znajduje jest oryginalny i pochodzi z 1299 roku.

Wnętrze kościoła zdobią kolebkowe sklepienia, a na szczególną uwagę zasługują drewniany krzyż, chór oraz obraz Madonny. 

ZABUDOWANIA MIEJSKIE

Architektura średniowieczna znajdująca się na terenie zamku Monteriggioni to przede wszystkim domy piętrowe o kamiennych ścianach i ceramicznych dachówkach. Niektóre z budynków jakie można oglądać w mieście wyglądają jakby były niedbale ulepione z kamienia polnego poprzetykanego cegłami. Inne natomiast wzniesiono z wyraźnie równo dociętych dużych bloków kamienia, ułożonego bardzo regularnie. Domy mają zwykle niewielkie okna (prostokątne lub łukowe), często z drewnianymi okiennicami i stosunkowo niskie drzwi wejściowe. Mi bardzo kojarzyły się z domkami Hobbita, gdyż niektóre z nich były zbyt niskie nawet dla mnie, a do wielkoludów zdecydowanie nie należę. Przed nielicznymi budynkami znajdują się zewnętrzne schody lub niewielkie ganki.

Obejścia domków ozdobione są niewielkimi krzewinkami w ceramicznych donicach lub winoroślami i niskimi drzewkami posadzonymi tuż przy ścianach budynków. Cała ta zabudowa sprawia wrażenie bardzo ascetycznej, ale trzeba przyznać, że dość zadbanej i całkiem interesującej architektury - może przez to, że raczej niespotykanej w Polsce.
W samym centrum twierdzy znajduje się Plac Piazza Roma, na którym w sezonie turystycznym niemal roi się od sprzedawców oferujących rozmaite lokalne wyroby (w tym wina, oliwę i ręcznie haftowane tekstylia). Niestety jak dla przeciętnego turysty, to ceny są niesamowicie wysokie, nawet jak na tego rodzaju i jakości produkty. Dlatego radzę uważać i dobrze przemyśleć każdy zakup. 

  

  

ZNACZENIE WSPÓŁCZEŚNIE

Monteriggioni jest obecnie chętnie odwiedzane przez turystów. Nie bez znaczenia jest tu fakt, że miejscowość znajduje się na trasie jednego z najdłuższych i najstarszych europejskich szlaków komunikacyjnych i pielgrzymkowych Via Francigena, który wiedzie z Canterbury w Anglii do grobu św. Piotra w Rzymie. Fragment włoski tego szlaku jest również wykorzystywany jako część włoskiej drogi św. Jakuba (Camino de Santiago).

 

Pątnikom jak i zwykłym turystom miejscowość oferuje miejsca noclegowe, punkty informacyjne oraz restauracje. Jest tutaj też niewielkie Muzeum "Monteriggioni in Arme", z kolekcją broni i innych średniowiecznych akcesoriów.
W informacji turystycznej zlokalizowanej obok kościoła Santa Maria Assunta (a właściwie informacji pielgrzymkowej) jest możliwość otrzymania pamiątkowych stempli. Wejście do odpowiedniego pomieszczenia znajduje się na szczycie drewnianych schodów, które mogą być namiastką punktu widokowego. Ich szczyt bowiem jest na podobnej wysokości co chodnik naokoło murów, który jest udostępniony dla turystów. A co warto podkreślić schody są zupełnie darmowe, dlatego w ramach bezpłatnej alternatywy warto z nich skorzystać.

 

WRAŻENIA

Monteriggioni to ciekawy punkt programu podczas podróży po Toskanii. Nie jest to może punkt obowiązkowy, ale jeśli akurat mamy możliwość, czas, lub jesteśmy po prostu w okolicy to warto tą lokalizację odwiedzić. Nie należy przy tym spodziewać się jakichś ogromnych fajerwerków lub atrakcji. Ot, ciekawy zamek, albo raczej zabudowania zamkowe. Porównania bowiem z zamkami jakie znamy choćby z Polski mogą przynieść rozczarowanie. To raczej właśnie takie małe miasteczko z obwarowaniami znanymi z innego rodzaju twierdz, bez faktycznej budowli typowo zamkowej w formie zbrojonego budynku. Niemniej jakby tego nie nazywać, samo w sobie jest ciekawe, ale na kolana nie powala. Ma jednak swój pewien urok. Nie rezerwowałabym jednak na to miejsce zbyt dużo czasu, gdyż po prostu nie będzie jak go zagospodarować. Co do dojazdu to, jeżeli nie jesteśmy pielgrzymami poruszającymi się na własnych nogach, to niestety najwygodniej dojechać tu samochodem lub autokarem ze zorganizowaną wycieczką. 

Ocena końcowa: 7,65 pkt