"Manhattan średniowiecza", czyli spacer ulicami San Gimignano w Toskanii we Włoszech
San Gimignano, zwane Manhattanem Średniowiecza, znalazło się na trasie mojej wycieczki po Toskanii nieprzypadkowo. Znajduje się ono w połowie drogi pomiędzy Florencją, a Sieną. To wspaniały przykład miasta średniowiecznego, które wygląda tak, jakby przenieść się w czasie o dobrych kilka wieków. Położone jest na wzgórzu Val d'Elsa, a otoczone licznymi winnicami zachowało swój dawny charakter, czym bez wątpienia przyciąga rzesze turystów. San Gimignano to przede wszystkim rolnicza miejscowość słynąca z produkcji cenionego wina Vernaccia i uprawy szafranu. W 1990 roku San Gimignano zostało docenione przez UNESCO, które wpisało historyczne centrum miasta na listę światowego dziedzictwa.
O tym, że region ten i okolica słynie z wina i uprawy winogron przekonać się można jeszcze przed przekroczeniem bramy miasta. Ze wzgórza na którym zbudowane zostało San Gimignano rozciąga się wspaniały widok na najbliższe tereny, które wręcz usiane są malowniczymi polami z równymi rzędami winorośli i wysokimi cisami. Te urokliwe tereny charakteryzują się doskonałym klimatem do produkcji jasnych winogron, z których produkowane jest wyjątkowo cenione przez znawców, białe wino o lekko orzechowym posmaku. Pogoda sprzyja również przemysłowej produkcji szafranu, przyprawy, którą na tych terenach pozyskuje się niemal od samego początku istnienia miejscowości.
ARCHITEKTURA OBRONNA
Miasto, jak przystało na średniowieczne medieval city, otoczone jest wysokimi kamiennymi murami z kilkoma bramami przez które można dostać się do środka. Jedną z pięciu potężnych bram jest Porta San Giovanni, przez którą prowadzi główna ulica do samego centrum. W niedalekim sąsiedztwie bramy wzniesiono Bastion św. Franciszka w XVI wieku, (jest to masywna baszta na planie okręgu z flankami u szczytu i galerią), który nie pozostawia złudzeń, że obwarowania średniowieczne są pozostałościami militarnych umocnień granic terenów miejskich, na które składały się mury miejskie, bramy i właśnie bastion. Pozostałościami dawnej twierdzy, a właściwie jej umocnienia i obrony są łuki, starożytne bramy miejskie, które ciągle są widoczne w architekturze miasta.
MIASTO WIEŻ
 |
| Torre Grossa |
PLACE - DWA OBLICZA MIASTA
W San Gimignano są tak naprawdę dwa główne, duże place wokół których koncentrują się najważniejsze budowle i instytucje miejskie.
Plac Piazza del Duomo, pierwotnie był centrum religijnym i politycznym życia miasta w średniowieczu. Obecny wygląd placu został ukształtowany w pierwszej połowie XIII wieku, podczas złotego wieku gospodarki i politycznego znaczenia San Gimignano. Ma trapezowy kształt i jest wyłożony płytami chodnikowymi.
Plac zawdzięcza swoją nazwę Bazylice Collegiata di Santa Maria Assunta, która znajduje się tam od XI wieku. Sama kolegiata góruje na szczycie schodów. Jej stosunkowo prosta fasada była wielokrotnie przebudowywana na przestrzeni wieków. Jej obecny kształt pochodzi z okresu romańskiego. Przyjmuje się, że niewielka szczelina pod środkowym oknem to pozostałość elementu starożytnej absydy. Fasada w całości wyłożona jest trawertynem, a tak naprawdę jedyne elementy dekoracyjne, archiwolty nad wrotami mają w swoich łukach bloki ciemnego gabra. Wewnątrz świątyni wszystkie ściany i sklepienia pokryte są freskami różnych artystów. Mozaika w środkowym oknie to dzieło współczesnego artysty. Kolegiata wyposażona jest w organy piszczałkowe z 1500 roku, a najstarszym elementem wnętrza jest dzwonnica, która początkowo była wyizolowaną wieżą jednej z rodzin, a przed początkiem XIII wieku została przekształcona na dzwonnicę. W czasie II wojny światowej zarówno kościół jak i jego wnętrze uległy sporym zniszczeniom i tak naprawdę ciągle są odrestaurowywane.
Poza Kolegiatą Santa Maria Assunta na zachodzie, przy Piazza del Duomo znajdują się Palazzo Vecchio del Podestà z Wieżą Torre Rognosa i Wieżą Torre Chigi na wschodzie, bliźniacze wieże Torre Salvucci na północy i Palazzo Nuovo del Podestà, z Loggia del Comune i Torre Grossa na południu.
Palazzo Vecchio del Podestà to dawna siedziba władz miejskich przekształcona później na teatr.
Palazzo Comunale (Palazzo Nuovo del Podestà) to tzw. nowy ratusz, który od początku istnienia (1288) był siedzibą władz miasta i gminy, aż do 1852 roku, kiedy przekształcono go w muzeum miejskie. Dzisiaj zlokalizowana jest tutaj również informacja turystyczna. Pałac sąsiaduje bezpośrednio z Loggia del Comune, niewielką arkadową galerią ze starożytnymi freskami oraz z wieżą Torre Grossa z drugiej strony.
Wieża Torre Grossa to jedna z dwóch wież udostępniona do zwiedzania, a ponieważ jest to najwyższa wieża w San Gimignano, to rozciąga się z niej wspaniały widok na okolicę. Na jej szczycie jest dzwonnica i balkon otoczony wysokim gzymsem.
Wieże Torre Salvucci to bliźniacze wieże (jedne z dwóch bliźniaczych w całym mieście) zbudowane przez jedną z najważniejszych i wpływowych rodzin w San Gimignano, która wzbogaciła się na handlu i lichwie. Wyróżniają się bardzo małą liczbą otworów w niemal gładkich, pionowych, kamiennych ścianach. Ponieważ rodzina Salvucci zignorowała dekret dotyczący prawnie dozwolonej wysokości wieży i zbudowała wieże wyższe niż 51 metrów (na taką wysokość pozwalało wówczas prawo), to pomimo swojego statusu musiała skrócić je do przepisowych wymiarów. Po częściowej rozbiórce aktualna wysokość budowli wynosi 48 metrów.
Plac Piazza della Cisterna był przeznaczony na rynek oraz był sceną imprez i turniejów. Plac ma kształt trójkąta z lekkim naturalnym nachyleniem i jest połączony z pobliskim Piazza del Duomo otwartym przejściem. Bruk jest ułożony we wzór jodełki. Otoczony jest domami średniowiecznej szlachty i wieżami.
Plac swoją nazwę bierze od zbiornika na wodę z 1287 roku, zwanego cysterną, który był rezerwuarem wody na potrzeby mieszkańców miasta. Pozostałości zbiornika do dzisiaj zlokalizowane są w środkowej części placu, na cokole w kształcie ośmioboku ze schodami, wykonanymi z trawertynu. Do dzisiaj nad zbiornikiem jest kamienna konstrukcja, za pomocą której niegdyś wydobywano z niego wodę.
Wśród najważniejszych budynków znajdujących się na placu, poza centralną cysterną, są wieża i łuk Becci stanowiący średniowieczną bramę miasta na południu, pałac Razzi, Casa Salvestrini (dawniej szpital) i Palazzo Tortoli na południowym-wschodzie, bliźniacze wieże Ardinghelli i wieża Palazzo Pellari na zachodzie, oraz Pałac Palazzo dei Cortesi i wieża Diavolo na północy.
Pałac Palazzo Razzi to XIII-wieczny pałac o ciekawej budowie. Składa się z dwóch części, prawej i lewej. Na jego elewacji doskonale widoczne są trzy rzędy maculec, tzw. otworów pontonowych, pozostałości po poziomych belkach rusztowań, na których układano drewniane podesty. Elewacja lewej części jest w całości kamienna, jest to konsekwencja tego, że w tym miejscu znajdowała się niegdyś wieża. Elewacja prawej strony jest do wysokości parteru kamienna, natomiast piętra wyższe są już ceglane. W budowli wyróżniają się eleganckie okna typu bifora, czyli arkadowe okna podzielone kolumienką, z dodatkowym łukiem je okalającym.
Dom Salvestrini to najwyższy pałac przy placu. Jego historia sięga XIII wieku, kiedy powstał jako dom dla pielgrzymów, później sierociniec, a obecnie hotel. Jego elewacja jest ceglana z kamiennymi wzmocnieniami.
Pałac Palazzo Tortoli z XIV wieku to jeden z piękniejszych domów przy placu della Cisterna. Charakteryzuje się podwójnym rzędem szpiczastych, sklepionych okien typu bifora ze smukłymi marmurowymi kolumnami, w stylu gotyckim. Elewacja parteru pokryta jest kamieniem, natomiast górne piętra cegłą ułożoną w ozdobne pasy.
Torre del Diavolo, czyli wieża Diabła, to budowla wzniesiona w całości z białego wapienia. Wejście do niej stanowi dwurzędowy portal, który był kiedyś najprawdopodobniej przejściem do Złotej ulicy rzemieślników. Górne piętra wieży są poszatkowane licznymi maculcami. Otwory te sugerują bardzo prawdopodobne istnienie zewnętrznego chodnika pozwalającego na komunikację pomiędzy piętrami wieży. Na najwyższym piętrze znajdowała się galeria, której wystające półki i ceglane podpory pozostały do dzisiaj. Istnieje kilka wersji pochodzenia nazwy wieży. Jedna z historii mówi, że właściciel wieży, bogaty kupiec, po powrocie z podróży handlowej, nie rozpoznał swojej wieży. Wydawało mu się, że podczas jego nieobecności wieża stała się znacznie wyższa. Kupiec mógł to wyjaśnić tylko dzięki interwencji ciemnych sił z innego świata i diabelskimi mocami.
W sąsiedztwie wieży znajduje się dwupiętrowy Palazzo Cortesi który wykonany jest z nieco ciemniejszego i żółtawego kamienia.
Dwie wieże Ardinghelli z XIII wieku zostały wzniesione przez najważniejszą rodzinę w San Gimignano, która rywalizowała z rodziną Salvucci, której inne dwie bliźniacze wieże zostały wzniesione po przeciwnej stronie miasta. Obie budowle, mimo, że wzniesione na planie kwadratu, charakteryzują się zupełnie innymi konstrukcjami. Jedna z wież jest znacznie węższa, posiada kilka wąskich okien i szczelin, natomiast druga, wyraźnie szersza, ma szerokie łukowate okna, które mają współczesne wypełnienie z cegieł.
Wieża Palazzo Pellari to pałacowa wieża z cegły z piramidalną pokrywą. Nie ma okien widocznych z placu. Charakteryzuje się ceglaną okładziną sznurkową, tzw. filaretto, czyli układaniu cegieł w mniej lub bardziej geometryczne wzory.
Plac zawdzięcza swoją nazwę Bazylice Collegiata di Santa Maria Assunta, która znajduje się tam od XI wieku. Sama kolegiata góruje na szczycie schodów. Jej stosunkowo prosta fasada była wielokrotnie przebudowywana na przestrzeni wieków. Jej obecny kształt pochodzi z okresu romańskiego. Przyjmuje się, że niewielka szczelina pod środkowym oknem to pozostałość elementu starożytnej absydy. Fasada w całości wyłożona jest trawertynem, a tak naprawdę jedyne elementy dekoracyjne, archiwolty nad wrotami mają w swoich łukach bloki ciemnego gabra. Wewnątrz świątyni wszystkie ściany i sklepienia pokryte są freskami różnych artystów. Mozaika w środkowym oknie to dzieło współczesnego artysty. Kolegiata wyposażona jest w organy piszczałkowe z 1500 roku, a najstarszym elementem wnętrza jest dzwonnica, która początkowo była wyizolowaną wieżą jednej z rodzin, a przed początkiem XIII wieku została przekształcona na dzwonnicę. W czasie II wojny światowej zarówno kościół jak i jego wnętrze uległy sporym zniszczeniom i tak naprawdę ciągle są odrestaurowywane.
Poza Kolegiatą Santa Maria Assunta na zachodzie, przy Piazza del Duomo znajdują się Palazzo Vecchio del Podestà z Wieżą Torre Rognosa i Wieżą Torre Chigi na wschodzie, bliźniacze wieże Torre Salvucci na północy i Palazzo Nuovo del Podestà, z Loggia del Comune i Torre Grossa na południu.
Palazzo Vecchio del Podestà to dawna siedziba władz miejskich przekształcona później na teatr.
Palazzo Comunale (Palazzo Nuovo del Podestà) to tzw. nowy ratusz, który od początku istnienia (1288) był siedzibą władz miasta i gminy, aż do 1852 roku, kiedy przekształcono go w muzeum miejskie. Dzisiaj zlokalizowana jest tutaj również informacja turystyczna. Pałac sąsiaduje bezpośrednio z Loggia del Comune, niewielką arkadową galerią ze starożytnymi freskami oraz z wieżą Torre Grossa z drugiej strony.
Wieża Torre Grossa to jedna z dwóch wież udostępniona do zwiedzania, a ponieważ jest to najwyższa wieża w San Gimignano, to rozciąga się z niej wspaniały widok na okolicę. Na jej szczycie jest dzwonnica i balkon otoczony wysokim gzymsem.
Wieże Torre Salvucci to bliźniacze wieże (jedne z dwóch bliźniaczych w całym mieście) zbudowane przez jedną z najważniejszych i wpływowych rodzin w San Gimignano, która wzbogaciła się na handlu i lichwie. Wyróżniają się bardzo małą liczbą otworów w niemal gładkich, pionowych, kamiennych ścianach. Ponieważ rodzina Salvucci zignorowała dekret dotyczący prawnie dozwolonej wysokości wieży i zbudowała wieże wyższe niż 51 metrów (na taką wysokość pozwalało wówczas prawo), to pomimo swojego statusu musiała skrócić je do przepisowych wymiarów. Po częściowej rozbiórce aktualna wysokość budowli wynosi 48 metrów.
Plac Piazza della Cisterna był przeznaczony na rynek oraz był sceną imprez i turniejów. Plac ma kształt trójkąta z lekkim naturalnym nachyleniem i jest połączony z pobliskim Piazza del Duomo otwartym przejściem. Bruk jest ułożony we wzór jodełki. Otoczony jest domami średniowiecznej szlachty i wieżami.
Plac swoją nazwę bierze od zbiornika na wodę z 1287 roku, zwanego cysterną, który był rezerwuarem wody na potrzeby mieszkańców miasta. Pozostałości zbiornika do dzisiaj zlokalizowane są w środkowej części placu, na cokole w kształcie ośmioboku ze schodami, wykonanymi z trawertynu. Do dzisiaj nad zbiornikiem jest kamienna konstrukcja, za pomocą której niegdyś wydobywano z niego wodę.
Wśród najważniejszych budynków znajdujących się na placu, poza centralną cysterną, są wieża i łuk Becci stanowiący średniowieczną bramę miasta na południu, pałac Razzi, Casa Salvestrini (dawniej szpital) i Palazzo Tortoli na południowym-wschodzie, bliźniacze wieże Ardinghelli i wieża Palazzo Pellari na zachodzie, oraz Pałac Palazzo dei Cortesi i wieża Diavolo na północy.
 |
| wieża i łuk Becci |
Pałac Palazzo Razzi to XIII-wieczny pałac o ciekawej budowie. Składa się z dwóch części, prawej i lewej. Na jego elewacji doskonale widoczne są trzy rzędy maculec, tzw. otworów pontonowych, pozostałości po poziomych belkach rusztowań, na których układano drewniane podesty. Elewacja lewej części jest w całości kamienna, jest to konsekwencja tego, że w tym miejscu znajdowała się niegdyś wieża. Elewacja prawej strony jest do wysokości parteru kamienna, natomiast piętra wyższe są już ceglane. W budowli wyróżniają się eleganckie okna typu bifora, czyli arkadowe okna podzielone kolumienką, z dodatkowym łukiem je okalającym.
Dom Salvestrini to najwyższy pałac przy placu. Jego historia sięga XIII wieku, kiedy powstał jako dom dla pielgrzymów, później sierociniec, a obecnie hotel. Jego elewacja jest ceglana z kamiennymi wzmocnieniami.
Pałac Palazzo Tortoli z XIV wieku to jeden z piękniejszych domów przy placu della Cisterna. Charakteryzuje się podwójnym rzędem szpiczastych, sklepionych okien typu bifora ze smukłymi marmurowymi kolumnami, w stylu gotyckim. Elewacja parteru pokryta jest kamieniem, natomiast górne piętra cegłą ułożoną w ozdobne pasy.
Dwie wieże Ardinghelli z XIII wieku zostały wzniesione przez najważniejszą rodzinę w San Gimignano, która rywalizowała z rodziną Salvucci, której inne dwie bliźniacze wieże zostały wzniesione po przeciwnej stronie miasta. Obie budowle, mimo, że wzniesione na planie kwadratu, charakteryzują się zupełnie innymi konstrukcjami. Jedna z wież jest znacznie węższa, posiada kilka wąskich okien i szczelin, natomiast druga, wyraźnie szersza, ma szerokie łukowate okna, które mają współczesne wypełnienie z cegieł.
Wieża Palazzo Pellari to pałacowa wieża z cegły z piramidalną pokrywą. Nie ma okien widocznych z placu. Charakteryzuje się ceglaną okładziną sznurkową, tzw. filaretto, czyli układaniu cegieł w mniej lub bardziej geometryczne wzory.
MIASTO WSPÓŁCZEŚNIE
Miasto podupadło po walkach wewnętrznych, klęsce głodu i przejściu tzw. czarnej śmierci (epidemii dżumy szalejącej w całej Europie w XIV wieku). Upadek i marginalność miasta (w stosunku do pobliskich Florencji i Sieny) w następnych wiekach, były warunkami, które pozwoliły na nadzwyczajną krystalizację jego średniowiecznego wyglądu. Dzięki temu ten wspaniały relikt przeszłości można w niemal niezmienionej formie oglądać do dziś. Podczas II Wojny Światowej niektóre z zabytków (w tym dzwon i katedra) zostały zniszczone lub uszkodzone. Mimo tego jednak, San Gimignano nadal zachwyca swoim surowym, acz pięknym, prawdziwie historycznym urokiem i jest jedną z niewielu tego typu miejscowości w Europie, gdzie zachowały się tak licznie średniowieczne budowle.
W zabytkowej architekturze z powodzeniem działają dzisiaj instytucje, sklepy, restauracje i hotele.
San Gimignano może poszczycić się również posiadaniem jednej z najlepszych lodziarni w kraju. Gelateria Dondoli, wg mnie to najlepsza lodziarnia jaką miałam okazję kiedykolwiek odwiedzić. Jest ona prowadzona przez Sergio Dondoli, który jest mistrzem lodziarstwa (jednym z około tuzina we Włoszech). Jako jedyny z mistrzów tego fachu zdobył prestiżowe wyróżnienie - nagrodę MAM (Master of Art and Craft). We Włoszech zaledwie 75 Mistrzów Rzemiosł zostało nagrodzonych tym tytułem. Lodziarnia Dondoli to również kilkukrotny zdobywca Certyfikatu doskonałości TripAdvisor. Najbardziej doceniane smaki lodów, to te, które wykorzystują najbardziej charakterystyczne produkty tego regionu. Są to przede wszystkim lody szafranowe z orzeszkami pinii oraz różowy grejpfrut z winem musującym Vernaccia. Menu jednak jest bardzo obszerne i obejmuje kilkadziesiąt oryginalnych smaków.
Zbieraczom pieczątek turystycznych San Gimignano oferuje również tego rodzaju pamiątkowe gadżety. Z racji, że znajduje się ono na trasie włoskiej części drogi świętego Jakuba, to stosowny stempel też jest dostępny. Oba są do odbicia w informacji turystycznej, która mieści się w opisanym już wcześniej budynku Palazzo Comunale. Ocena końcowa: 9 pkt.
Komentarze
Prześlij komentarz