Włoskie koleje, czyli jak podróżować po Italii

Podróż w kontekście samego poruszania się z miejsca A do B, może być równie interesująca jak i obiekty napotykane na trasie. Nie bez znaczenia jest tu więc środek transportu jaki zostanie wybrany. Moja ostatnia włoska przygoda, a więc zwiedzanie Toskanii stała nieco pod znakiem kolei, gdyż właśnie ten rodzaj komunikacji został przeze mnie wybrany do poruszania się we Włoszech. Oto krótki przewodnik po tym jak się dobrze do takiej wycieczki przygotować i na co zwrócić szczególną uwagę. 

PORT LOTNICZY GDAŃSK

Moja trzecia podróż do Włoch rozpoczęła się od podróży pociągiem na lotnisko w Gdańsku-Rębiechowie, czyli na Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy. To była moja pierwsza przygoda z tym lotniskiem i muszę przyznać, że połączenie lotniska z Trójmiastem linią kolejową jest strzałem w dziesiątkę. Podróż z Gdańska Wrzeszcza do Gdańsk Port Lotniczy odbywa się wyjątkowo sprawnie po otwartej w 2015 roku linii PKM. Pociągów jest dość dużo, więc łatwo znaleźć coś pasującego do godziny wylotu. Przejście z peronu na teren lotniska odbywa się wygodnym, zadaszonym łącznikiem komunikacyjnym. Nie ma jak się zagubić, wszystko jest ładnie opisane, logiczne i praktyczne, a co najważniejsze: suchą stopą.

 

 

 

MILANO CENTRALE

Włoska część przygody rozpoczęła się lądowaniem na lotnisku Mediolan Bergamo – Orio al Serio, które jest położone w pobliżu miasteczka Bergamo (ok. 5 km od jego centrum) i mniej więcej 50 km od centrum Mediolanu. Najprościej i najtaniej z lotniska do Mediolanu dostać się można autobusami Terravision, które oferują bardzo praktyczny i szybki transfer lotnisko - centrum Mediolanu w cenie 6 Euro i zatrzymują się w pobliżu Milano Centrale, czyli głównego dworca kolejowego w mieście. Ponieważ głównym planem mojej wycieczki było zwiedzanie Toskanii - niezwykle malowniczego regionu środkowych Włoch - a nie Mediolanu, to od razu po przybyciu do miasta udaliśmy się na dworzec kolejowy, aby pociągiem dostać się do odległej o ok. 320 km Florencji. (Druga grupa naszej wycieczki skorzystała z oferty autobusowej Flixbusa i pokonała trasę do Florencji mniej wygodną i wolniejszą - aczkolwiek tańszą, jeżeli nie posiada się zniżek - drogą kołową).

MEDIOLAN - FLORENCJA

Podróż pociągiem Pendolino - jak przystało na Pendolino - była szybka, komfortowa i bez opóźnień. Wszystkim tym, którzy mają możliwość, by podróżować tym środkiem lokomocji, polecam właśnie taki rodzaj transportu. Sieć połączeń kolejowych we Włoszech jest naprawdę szeroko rozbudowana i nie ma problemu z dostaniem się do większości miast i miejscowości turystycznych. 

Dalekie od komfortu jest co prawda kupowanie biletów i stanie we włoskich kolejkach, ale to można całkiem skutecznie ominąć. Po odstaniu bowiem ponad godziny w kolejce do kasy (i niedogadaniu się z panią w okienku) ostatecznie bilet zakupiliśmy w biletomacie - szybko i bezstresowo. I to właśnie takie rozwiązanie polecam wszystkim. Unikajcie kolejek wszędzie tam, gdzie się da, zdecydowanie szkoda na nie czasu.

FIRENZE SANTA MARIA NOVELLA

Jaka jest kolej i infrastruktura kolejowa we Włoszech widać na każdym kroku. Jest bardzo modernistyczna, prosta w formie i stosunkowo nudna. Nie można odmówić jej co prawda funkcjonalności i tego, że bez wątpienia spełnia swoje podstawowe zadanie, jednak czego by o niej nie mówić, to jest jednak dość brzydka. Nawet w tych dużych miastach, które same w sobie są piękne i zachwycają turystycznymi atrakcjami na każdym kroku, zabudowa kolejowa jest bardzo surowa. Taka na przykład stacja Firenze Santa Maria Novella - główna stacja kolejowa Florencji - czy się podoba? Koneserom zapewne tak, miłośnikom architektury modernistycznej być może również. Ale tak obiektywnie? No cóż, podobnie wyglądają całe kolejowe Włochy. 

 

WNIOSKI

Ceny biletów kolejowych są co prawda znacznie wyższe niż w Polsce, ale nie powinny odstraszać, gdyż są zdecydowanie tańsze niż w wielu innych krajach Europy Zachodniej. Podróż busem lub autobusem może okazać się w wielu przypadkach tańsza, jednak zwykle będzie wolniejsza, mniej komfortowa i bardziej męcząca. 

Kolej we Włoszech jest przede wszystkim czysta i punktualna, a to zachęca. Na współpodróżnych trafić można różnie, jednak zwykle jest to całkiem bezpieczny sposób podróżowania. Niemal wszystkie pociągi są klimatyzowane, a to ogromna zaleta zwłaszcza w ciepłe dni, których we Włoszech jak wiadomo nie brakuje. Często jest też wi-fi i gniazdka elektryczne, a w podróży takie udogodnienia są bardzo mile widziane. 

Większość infrastruktury (np. przejść pod torami) jest dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych i nawet na małych stacjach w mniejszych miejscowościach windy nie dziwią. Choć ich lokalizacja to już zupełnie inna sprawa.

 

Wiele osób uważa, że podróże koleją są trudne i skomplikowane, zwłaszcza zagranicą. Nic bardziej mylnego. Wystarczy przed wyjazdem wszystko dokładnie sprawdzić, a przede wszystkim zdecydować gdzie, kiedy i czym zamierzamy podróżować. Dzięki choć pobieżnemu planowaniu i przygotowaniu można nie dość, że zaoszczędzić sporo grosza, to jeszcze mieć pewność, że podróż nam się uda. 

Poniżej zebrałam drobne wskazówki jakimi polecam się kierować podróżując koleją we Włoszech. Co prawda nie wyczerpują one zapewne tematu, niemniej mam nadzieję, że okażą się pomocne, zwłaszcza dla tych osób, które po raz pierwszy spróbują tego rodzaju środka transportu. I niech nie przeraża Was ilość tych informacji. Nie ma w nich naprawdę niczego skomplikowanego i strasznego, po prostu opis wyszedł mi dość rozwlekły.  

Wskazówki dotyczące podróży kolejowych we Włoszech i małe vademecum kolejowego podróżowania:

1. ZAKUP BILETU 

Główna zasada przy kupowaniu biletów na pociągi we Włoszech jest prosta - to Ty masz rację i nie daj sobie wcisnąć kitu. Kasjerzy jakkolwiek bardzo nie byliby mili, są słabo nauczeni obowiązującej taryfy i możliwości cenowych na bilety kupowane w ich własnym kraju. Jeżeli chcesz kupić po prostu bilet normalny i nie interesują Cię zniżki, to nie masz problemu, nie musisz czytać dalej tego punktu - w końcu i tak dostaniesz najdroższy możliwy bilet. Jeżeli natomiast przysługują Ci ulgi przejazdowe i chciałbyś z nich skorzystać, to najpierw sam sprawdź, czy Twoje uprawnienia są honorowane i ile po ich uwzględnieniu powinien kosztować bilet, a dopiero potem, z gotowym tak naprawdę zamówieniem, go kupuj. Pan/i w okienku najprawdopodobniej spróbuje wmówić Ci, że "nie da się" - jakie to w sumie polskie. Jest na to jednak dość banalne rozwiązanie - kupuj bilet w automatach biletowych. Mają one opcję wyboru języka, więc jeżeli nie znasz języka włoskiego możesz zmienić sobie np. na angielski. Trzeba wybrać trasę, datę, godzinę (jeżeli to pociąg z rezerwacją miejsc) i właśnie przysługującą ulgę. Przyjmują one zarówno gotówkę jak i płatności kartą.

Ja akurat kupowałam miejscówkę do biletu FIP - dla pracownika kolei (Międzynarodowa Ulga Przejazdowa dla Personelu Kolejowego). Wówczas w biletomacie trzeba podać numer tego biletu. Jest to potwierdzenie możliwości skorzystania z uprawnienia. Miejscówka w pociągach IC kosztuje 3 Euro, EC 5 Euro, a w pociągach Frecce 10 Euro. Regionalnymi można jeździć do woli bez konieczności dopłaty. Należy pamiętać, że dopłata do takiego biletu nazywa się "Global Pass" i nie jest to to samo co miejscówka - one są znacznie droższe. Kasjerom nie sposób tego wyjaśnić, dlatego zdecydowanie lepiej kupić sobie taką miejscówkę samemu w biletomacie lub przez internet. W pociągach nigdy nie było problemu z jej honorowaniem przez konduktorów sprawdzających bilety. 

2. KASOWNIKI 

Pamiętaj, że każdy bilet kolejowy zakupiony zarówno w kasie jak i w biletomacie należy skasować w kasowniku przed wejściem do pociągu. (Nawet taki, na którym podana jest konkretna godzina wyjazdu). Nie ma potrzeby dodatkowego kasowania jedynie biletów zakupionych przez internet. I tu mała podpowiedź - czasami bilety są drukowane na małych kartonikach, wówczas należy je wsunąć w otwór kasownika najbliżej lewej strony, nie na środku, gdyż w przeciwnym razie nie zostanie on skasowany. Ze znalezieniem kasowników nie ma problemów, zwykle są one umieszczone w budynkach dworca lub na peronach (czyli bardzo podobnie jak w Polsce na trasie np. SKM lub WKD). 

3. NUMEREK DO KASY 

Na większych stacjach kolejowych przed podejściem do kasy trzeba pobrać numerek. Między innymi w odwiedzonym przeze mnie właśnie Mediolanie obowiązują numerki. (Coś podobnego jak w Polsce na niektórych pocztach lub w urzędach). Co ciekawe nie pobiera się ich samemu, tylko trzeba najpierw zgłosić się do osoby obsługującej ruch do kas - tak, przed kolejką właściwą jest jeszcze jedna kolejka, gdzie trzeba osobie wydającej numerek podać cel z jakim chcemy podejść do kasy. Np. zakup lub zwrot biletu. 

4. KASY BILETOWE

Jeżeli ciągle z jakichś powodów interesuje Cię wizyta w kasie, a nie kupno biletu w biletomacie lub przez internet, to musisz uzbroić się w ogromne pokłady cierpliwości. Rzadko kiedy otwarte są wszystkie kasy, a nawet gdyby były to i tak nie oznacza to szybkiego załatwienia sprawy. Pamiętaj, Włosi się nie spieszą, nigdy! Ważniejsze od sprzedaży Tobie biletu może okazać się niemal wszystko inne: napicie się kawy, rozmowa z kimś lub po prostu wyjście na przerwę - niezależnie od tego jak długa będzie kolejka oczekujących. 

5. RÓŻNI PRZEWOŹNICY = RÓŻNE BILETY 

Podczas zakupu biletów pamiętajcie, że we Włoszech - tak jak w zasadzie wszędzie - jest kilku przewoźników kolejowych (np. tak jak u nas Intercity, Regio, SKM lub Koleje Mazowieckie). Każdy przewoźnik ma inne ceny, a więc wymaga zakupu określonego rodzaju biletu. Łatwo tu o pomyłki. Jest również kilka rodzajów pociągów obsługiwanych przez jednego przewoźnika, i tutaj też w zależności od rodzaju pociągu są różne ceny, a co za tym idzie również bilety (np. tak jak u nas EIC lub EIP w ramach oferty Intercity). Z racji, że oferta cenowa jest dynamiczna, to warto kupować bilety wcześniej, np. przez internet, gdyż w przedsprzedaży można załapać się na dogodne oferty zniżkowe. 

Narodowy przewoźnik kolejowy we Włoszech, czyli Trenitalia oferuje co najmniej kilkanaście promocji, z których można skorzystać, aby obniżyć koszt swojej podróży. Zapoznać się z nimi można na stronie: http://www.trenitalia.com/. Nie sposób opisywać je wszystkie po kolei, gdyż jest ich naprawdę sporo i często ulegają zmianie. Zainteresowanych odsyłam do źródła. 

6. WEJŚCIE NA PERON 

Warto wiedzieć, że na niektórych dużych dworcach kolejowych we Włoszech należy okazać bilet przed wejściem na peron. Tak jest na przykład właśnie w Mediolanie. Tak więc aby dostać się na perony na Milano Centrale należy okazać ważny bilet na przejazd pociągiem. 

7. RODZAJE POCIĄGÓW I PRZEWOŹNIKÓW WE WŁOSZECH

Pociągi przewoźnika Trenitalia: 

Frecciarossa - "Czerwona Strzała", najszybsze i najbardziej komfortowe pociągi; jest to kategoria pociągów jadących z prędkością nawet 300 km/h; wchodzą one w skład włoskiej sieci KDP. (Oferują podróż w klasie Standard, Premium, Business i Executive).

Frecciargento - "Srebrna strzała" to pociągi kursujące po trasach Kolei Dużych Prędkości i na części trasy także magistrali kolejowych, które nie wchodzą w skład włoskiej sieci KDP. Pociągi Frecciargento są nieco starsze i mniej komfortowe niż Frecciarossa. Osiągają maksymalną prędkość 250 km/h. (Oferują podróż w klasie Pierwszej i Drugiej).

Frecciabianca - "Biała Strzała". Pociągi te można było dawniej spotkać pod nazwą handlową Eurostar. Osiągają prędkość do 200 km/h. (Oferują podróż w klasie Pierwszej i Drugiej).

Intercity - to pociągi nieco wolniejsze od rodziny „Freccia…”, ale plusem jest, że oferują one znacznie tańsze połączenia kolejowe. Intercity łączą średnie i duże miasta. Czas przejazdu jest nieco dłuższy, za to ceny niższe. Wagony także są komfortowe i dobrze wyposażone.

Intercity Notte - to pociągi nocne. Pociągi zestawione są z wagonów z miejscami do siedzenia, wagonów sypialnych oraz wagonów Excelsior.

Na powyższe rodzaje pociągów obowiązuje rezerwacja miejsca, a bilety kupuje się na konkretną godzinę odjazdu (tzw. miejscówki).  

Reggionale - to najtańszy sposób podróżowania po Włoszech. Pociągi zatrzymują się na każdej lub prawie każdej stacji.

Regionale Veloce - to pociąg regionalny przyspieszony, który zatrzymuje się tylko na wybranych stacjach.

Pociągi regionalne są uruchamiane zarówno przez przewoźników prywatnych jak i Trenitalia. Nie obowiązuje na nie rezerwacja miejsca.

Inni przykładowi przewoźnicy:

Trenord - TreNord jest częścią grupy Ferrovie Nord Milano - Drugiego co do wielkości przewoźnika kolejowego we Włoszech. Przewoźnik obsługuje przewozy pasażerskie i towarowe na północy Włoch. 

Italo Treno - Pociągi uruchamiane są przez przewoźnika Nuovo Trasporto Viaggiatori S.p.A (NTV). Jest to pierwszy prywatny przewoźnik w Unii Europejskiej konkurujący z kolejami państwowymi na liniach dużych prędkości. Osiągają prędkość do 360 km/h. (Oferują podróż w trzech klasach). 

8. SKRÓTY STOSOWANE NA ROZKŁADACH JAZDY I BILETACH

R, REG – Regionale (pociąg regionalny zatrzymujący się na prawie każdej stacji)

RV – Regionale Veloce (pociąg regionalny przyspieszony, zatrzymuje się na wybranych stacjach)

IC – InterCity (pociąg zatrzymuje się tylko na dużych stacjach)

ICN – InterCity Notte (pociąg InterCity nocny)

AV - Frecce (koleje szybkich prędkości)

ES – EuroStar

EN – Euro Star Night (pociąg EuroStar nocny)

NTV - Italo